Zapraszam czytelnika na podróż do trzech ostatnich mikropaństw –  najmniejszych krajów europejskich, w porządku alfabetycznym –  do  Malty, Monako i San Marino.

Zacznijmy od Malty. Najpierw wyjaśnienie nazwy: otóż jest to słowo pochodzące z języka fenickiego i oznacza schronienie, bezpieczny port. Język fenicki stąd, że w 800 roku p.n.e. Fenicjnie (i Kartagińczycy ) podbili te Wyspy Maltańskie i pozostali tam do 3 wieku przed nową erą. W 60 n.e. na mieliźnie u brzegów wyspy rozbił się statek przewożący do Rzymu więźnia – św. Pawła, który wprowadzil na Maltę chrześcijaństwo. Jest to państwo-miasto leżące na Morzu Sródziemnym, 81 km na południe od Włoch, interesujące dla tych, którzy lubią pływać i odpoczywać na plaży. Ale nie tylko… Malta oferuje niezwykłe bogactwo kulturowe,  różnorodne zabytki, od starożytnosci po współczesność, ale  ….. przestaje być już rajem podatkowym…

Stalicą tego minipaństwa jest Valetta, słynna z tego, że jest to jedna z najmniejszych stolic w Europie, wynosi zaledwie 0,.8 km kwadratowych i zamieszkuje ją tylko 6  tys. osób. Powierzchnia Malty – 316 km, liczba ludności: 563 443. 

Malta – ma historię sięgającą tysięcy lat. Cywilizacja zaczęła sie tam rozwijać ponad 7000 lat temu. W jednej z jaskiń (Għar Dalam) odnaleziono ceramikę stworzoną przez człowieka z około 5000 lat przed nową erą. Pierwsze większe budowle na Malcie – megalityczne świątynie zaczęto budować około 3600 r. p.n.e. Są one najstarszymi stojącymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na świecie.

Współczesna Malta to bogaty kraj, członek Unii Europejskiej, głównymi gałęziami gospodarki są handel zagraniczny, produkcja (głównie elektroniki), usługi finansowe i turystyka. Ma bardzo wysoki  wskaźnik rozwoju społecznego (plasuje  się między Francją i Włochami), dobrą  jakość życia – w rankingu plasuje się pomiędzy Niemcami, Słowenią a Wielką Brytanią,  a poziom zadowolenia mieszkańców z życia na archipelagu jest jednym z najwyższych w Europie. (14. miejsce na świecie). Jest członkiem Unii Europejskiej oraz kilkunastu organizacji międzynarodowych, w tym ONZ, OBWE, EWG. Obowiązującą walutą jest euro. Językami urzędowymi są: maltański i angielski. Jezyk maltanski to zlepek języków arabskich, włoskiego i angielskiego, co wynika z burzliwych dziejów tego państewka.

A teraz przedstawię państwu kilka ciekawostek, żeby przekonać, że naprawdę warto się wybrac do tego małego ale interesującego liliputa, w którym można się zakochać:

– Tam słońce świeci przez 300 dni w roku, złote piaski plaż są zawsze czyste, a błękitne laguny z białym, piaszczystym dnem oraz bogatą fauną morską – są ulubonym miejscem dla nurków, amatorów snorkelingu i pływaków.  

–  Malta to tak naprawdę trzy wyspy. Gozo, Comino  (tam mieszkają obecnie tylko 3 osoby!)  i sama Malta. Na wyspie Gozo znajduje się jaskinia Calypso, o której pisał Homer w słynnej „Odysei”. Wycieczka do tej jaskini to  niesamowite przeżycie, a widok zapiera dech w piersiach!

  — na  Malcie na niektórych kościołach są dwa zegary, jeden wskazuje właściwą godzinę, a drugi błędną, chodzi o to, żeby zmylić diabła, gdy przychodzi zabrać duszę zmarłego….

– kościoły są pełne wiernych praktycznie każdego dnia

– Malta jest popularnym miejscem kręcenia filmów wysokobudżetowych  np Gladiator, World War, Captain Philips i serial Gra o Tron.3

– Na Malcie obowiązuje ruch lewostronny. … 

– wyspa ta jest domem dla wielu obiektów światowego dziedzictwa UNESCO –  posiada aż 3 miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

– Spotkamy tam więcej turystów niż mieszkańców. Malta przyjmuje średnio 1,6 miliona turystów rocznie, czyli około trzy razy więcej niż krajowa populacja .- 

– Malta nie ma stałych rzek ani jezior

–  posiada jedne z najczystszych wód na świecie i jeden z najlepszych klimatów na świecie

– Pod stolicą Malty, Valettą, znajduje się podziemna sieć tuneli; która powstała podczas Wielkiego Oblężenia Malty w 1565 roku przez Osmanów i przez Rycerzy Świętego Jana, którzy kopali tunele, aby dostać się pod miasto. 

– Malta proponuje  także wyśmienitą kuchnię: narodowe danie Malty to Stuffat tal-fenek Składa się z mięsa króliczego z dużą ilością marchewki i ziemniaków gotowanych w konfiturze ze słodkiego czosnku i duszonych na bazie czerwonego wina i pomidorów. Sycący gulasz doskonale komponuje się z chrupiącym chlebem.

To naprawdę jeszcze nie wszystkie ciekawostki, świadczące o wszechstronnym bogactwie tego mini-państwa, ale mam nadzieje, że i te podane powyżej, zachwyciły czytelnika i może pomogły podjąć decyzję, gdzie spędzic następny urlop: wybierzcie się na Maltę !

Albo do następnego państewka na liście najmniejszych w Europie – do Monako!

Monako  – księstwo  Monako –  to państwo-miasto –  drugie, zaraz po Watykanie –  najmniejsze państwo na świecie, które ma zaledwie 2 km kw. można je całe obejść spacerem w mniej niż jeden dzień. Mieszkają tu książęta oraz miliarderzy i milionerzy. Tam – łatwo być  bogatym – średnie miesięczne wynagrodzenie netto wynosi 8100 euro.

Położone jest  w Europie Południowej nad Morzem Śródziemnym w obrębie Riwiery Francuskiej.

I Monako,  tak jak i Malta ma ciekawą i bogatą historię. W starożytności na terenie wzgórza ze Starym Miastem w Monako (Skała Monako) istniała już osada Monoikos zamieszkiwana przez plemiona liguryjskie, a potem przez Greków oraz Rzymian.

W 1297 r. Franciszek Grimaldi razem ze swoimi kompanami przebranymi za mnichów zdobyli ową twierdzę, zabijając broniących ją rycerzy. I właśnie  ten rok –  przyjmuje się jako powstanie księstwa Monako, które w 1997 r. świętowało swoje 700-lecie.

Księstwo Monako jest od roku 1911 monarchią konstytucyjną językiem urzedowym jest język francuski. Samodzielnym władcą i głową państwa jest książe. Jak dotychczas, wszyscy książęta Monako pochodzili z dynastii Grimaldi. Od 2005 r. księciem jest Albert II. Jest on czwartym – tuż za przywódcami Luksemburga, Liechtensteinu i Zjednoczonego Królestwa – najbogatszym monarchą w Europie. … 

Monako ma własną politykę zagraniczną, nie należy do Unii Europejskiej ale posluguje sie walutą euro. Jest mocno związane z Francją, z którą utrzymuje bliskie stosunki dyplomatyczne. Francja w 1919 roku wraz z podpisaniem traktatu wersalskiegozobowiązała się do obrony suwerenności Monako oraz ochrony kraju przed agresją militarną. Jest z Frnacja w unii celnej i Francja uzyskała prawo do stacjonowania wojsk na terenie Monako i zatwierdzania zawieranych przez to państwo umów międzynarodowych. Z tych powodów Monako określa się raczej jako niesuwerenną organizację terytorialną, niż państwo.

Stanowi przykład państwa, którego całe terytorium pokrywa infrastruktura miejska. To oznacza, że naturalna roślinność praktycznie nie istnieje, zajmując jedynie niewielkie skrawki w postaci roślinności twardolistnej, która stanowiła naturalną formację roślinną tego regionu. 

Największa dzielnica, (jest ich w Monako 4) to Monte-Carlo, jest domem dla eleganckiego kasyna Belle Époque i opery Salle Garnier. Znajdują się tu także liczne luksusowe hotele, butiki, kluby nocne i restauracje. i prestiżowy wyścig Formuły 1 Grand Prix Monako, który odbywa się raz w roku na ulicach księstwa.

Ciekawostki: 

-Monako to jeden z najbogatszych krajów na świecie, a co trzeci obywatel tego kraju jest milionerem. …

– Powszechnie uważne jest za „raj podatkowy”, gdzie przepisy podatkowe są bardzo łagodne dla obcokrajowców.

– ma najslynniejsze kasyno świata w dzielnicy Monte Carlo

 – stwarza okazję do podziwiania luksusowych samochodów i jachtów, pięknej architektury z okresu La Belle Epoque, najdroższych hoteli na świecie

Atrakcji jest tak dużo, że  trudno tutaj o wszystkich opowiedzieć, najlepiej jeśli państwo sami tam się wybiorą i zwiedzą wszystko.

Myślę, że udało mi się wzbudzić zainteresowanie? Przechodzę teraz do następnego liliputa, będzie nim: 

Republika San Marino – najstarsza — nadal istniejąca — republika świata, która oparta jest na siedlisku z IV wieku – występująca pod nazwą Najjaśniejsza Republika San Marino (wł. Serenissima Repubblica di San Marino) Jest to również państwo w państwie, jak  Watykan. stanowiące enklawę na obszarze Włoch. Zajmuje powierzchnie 61 kilometrów kwadratowych i jest zamieszkiwane przez 33,7 tys. osób. 

Stolicą San Marino – jest miasto o tej samej nazwie. San Marino jako jedno z nielicznych państw włoskich nie stało się częścią Włoch, gdy wojska rzymskie w 1870 roku siłą  jednoczyly poszczególne księstwa włoskie – i powstały Włochy. Udzielało jednak pomocy zwolennikom tego zjednoczenia – tu ukrywali sie bojownicy Giuseppe Garibaldiego. Państwo to jest w większości górzyste, gdyż leży na styku pasma włoskich Apeninów i nizin ciągnących się wzdłuż wybrzeża Morza Adriatyckiego.

Początki państwowości San Marino sięgają 3 września 301 roku, gdy chrześcijański budowniczy zwany Świętym Marinusem (po włosku -Marino) uciekając przed prześladowaniami cesarza Dioklecjana, schronił się na szczycie Monte Titano (739 m n.p.m.) wybudowal tam kościół i założył małą chrześcijańską wspólnotę.

Od tego czasu San Marino zachowało swoją niezależność i samorządność. Jest to najstarsza republika na świecie. I od chwili powstania do tej pory nie zmieniały się jej granice.

To bardzo stary kraj, jego zabytki, a przede wszystkim jego stolicy, mają charakter średniowieczny: 

San Marino plasuje się wśród najbogatszych krajów świata pod względem PKB (PPP) na mieszkańca i jest  pierwszym istniejącym państwem, które zniosło karę śmierci. 

San Marino nie ma ani lotniska, ani kolei.

Nie jest członkiem Unii Europejskiej, ale obowiązuje w nim euro. Wcześniej środkiem płatniczym był lir włoski. 

San Marino bije własne monety i wydaje własne znaczki, na czym zarabia duże pieniądze.

Statut San Marino pochodzi z roku 1600 roku i  uważany jest za pierwszą konstytucję na świecie.

Smakowita kuchnia San Marino jest zbliżona do wloskiej, Wśród dań charakterystycznych tylko dla tego państewka można wymienić np. nini di rondine – makaron z przypieczoną szynką, serem, wołowiną i sosami. Innym popularnym specjałem tych stron jest bustrengo – ciasto z rodzynkami, jabłkami i figami.

I tym kulinarnym podsumowaniem zakończę moje informacje o sześciu najmniejszych państwach. Chciałam przybliżyć choć trochę drogim  amerykańskim czytelnkom nszego Pisma ciekawy i może mało znany obraz starego kontynentu – Europy, na terenie której znajdują się  nie tylko wielkie, możne i dzierżące władzę państwa. ale także „ małe – ale piękne i interesujące” – prawda?

Obraz sebastiano iervolino z Pixabay