Czy Słowianie znali pismo zanim w zimą roku 862 na 863 Cyryl wymyślił alfabet zwany głagolicą na potrzeby rozpoczynającej się misji w kraju Słowian, której podjął się wraz z bratem Metodym? O braku pisma wśród Słowian zaświadcza tzw. Czernorizec Chrabyr czyli Dzielny Mnich, bułgarski pisarz ze szkoły presławskiej z przełomu IX i X wieku. Chrobry Mnich, co jest pseudonimem, pod którym może ukrywać się nawet sam car Bułgarów Symeon, napisał traktat O literach.

REKLAMA

Rozpoczynają go słowa cytowane setki razy: Прѣжде ѹбо словѣне не имѣхѫ писменъ. нѫ чрътами и рѣзами чьтѣхѫ и гатаахѫ погани сѫще. кръстивше же сѧ. римьсками и гръчьскыми писмены. нѫждаахѫ сѧ словѣнскы рѣчь безъ устроениа – Prieżde ubo Słowiene ne imiechę pismen, nę czrtami i riezami cztiechę i gaatachę pogani sęszcze. Krstiwsze że sę rimskami i grczskymi pismeny. Nężdaachę sę słowiensky riecz bez ustrojenia [polska transkrypcja dla nieznających cyrylicy]. Czyli nie mieli liter. Za to za pomocą wyrzezanych kresek (czerty i riezy to piękna grecka figura retoryczna hendiadys – jeden przez dwa) czytali czyli liczyli, ale i oddawali cześć, czcili oraz gadali czyli wróżyli, wieszczyli itp.

Rosyjski archeolog Borys Rybakow w latach 50 i 60 XX wieku odnalazł naczynia ceramiczne z kręgu kultury czerniachowskiej, które pokryte były znakami interpretowanymi jako kalendarz słowiański, gdy tymczasem same naczynia, służyły celom dywinacyjnym, wieszczbiarskim. W języku wschodnich Słowian, istnieje słowo, przejęte i do polskiego, czara, terminus technicus na rzecz naczynia, którym czyniono czary, czarowano. Naczynia te pokryte są symbolami, które nie są pismem, ale stanowią pewnego rodzaju proto-pismo, kombinację oznaczeń liczbowych oraz symboli kalendarzowych. Może kiedyś w przyszłości rozwinęłoby się pismo logograficzne, jednak nie było po temu potrzeby, prościej było zaadaptować istniejące już alfabetyczne pisma fonetyczne.

Jeżeli podoba Ci się podcast INTERPRETACJE możesz go wesprzeć w serwisie Patronite.pl: 👉 https://patronite.pl/podcastinterpretacje

Albo postawić symboliczną kawę w serwisie Buycoffee.to: 👉 https://buycoffee.to/podcastinterpretacje

Autor: prof. Gościwit Malinowski
Profesor w Instytucie Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego; więcej na blogu:
http://hellenopolonica.blogspot.com  oraz na stronie:
https://wroc.academia.edu/GosciwitMalinowski