Historyczny herb Śląska – jednogłowy czarny orzeł w złotym polu z białym półksiężycem zwieńczonym krzyżem – po raz pierwszy pojawia się na pieczęci Henryka II Pobożnego z 1224 r. Barwy poznajemy dopiero z tzw. Codex Manesse (po 1304 r.) i kodeksu lubińskiego z Legendą o Świętej Jadwidze z 1353 r. W tym ostatnim przedstawiono scenę zaślubin Jadwigi z Henrykiem Brodatym, które odbyły się zapewne w 1190 r. Henryk trzyma swoją tarczę herbową z czarnym orłem, co jest anachronizmem. Znamy bowiem jego pieczęć z lat 1203/1234, na której widnieje postać księcia z tarczą romańską, pośrodku której znajduje się półksiężyc rogami zwrócony ku górze. Nad prawym rogiem półksiężyca umieszczono krzyż równoramienny. Jest to najstarsza znana dziś pieczęć piastowskiego władcy, na której widnieje jego godło, nie ma na niej jednak orła. Dopiero przedstawienia Henryka Pobożnego w kodeksie lubińskim z czarnym orłem na tarczy herbowej mogą odpowiadać rzeczywistości, gdyż herby z orłami pojawią się właśnie w latach 20. XIII w. Pierwszy znany nam pochodzi z pieczęci Kazimierza ks. raciborskiego z 1222 r. Kolejne to pieczęcie innych Piastów: Władysława Odonica, ks. Wielkopolski z 1223 r. i 1231 r., wspomniana wyżej Henryka II Pobożnego z 1224 r., Leszka Białego z 1228 r., użyta pośmiertnie przez wdowę po nim Grzymisławę, Władysława Laskonogiego z 1231 r., Kazimierza kujawskiego z 1235 i 1250 r., Bolesława Wstydliwego z 1243 r. i Bolesława Pobożnego z 1245 r. jak również władców z innych rodów: Racibora, ks. białogardzkiego z 1229 r., Barnima I, ks. pomorskiego z 1229 r.

REKLAMA

Geneza tej niezwykłej popularności heraldycznego orła jako znaku herbowego polskich władców drugiej ćwierci XIII w. pozostaje nieustalona mimo rozlicznych prac dostarczających bogatego materiału porównawczego na temat symboliki orła w starożytności i średniowieczu oraz występowania w heraldyce. Nie wiadomo nawet, czy orła rozpatrywać należy jako zwierzę heraldyczne całej dynastii/całego kraju, czy jako indywidualne wybory poszczególnych władców, którzy oczywiście mogli inspirować się symboliką przyjętą przez krewniaków.

#średniowiecze #historiapolski #śląsk #wrocław #herb #heraldyka #piastowie #cesarstwo #bolesławwysoki #henrykbrodaty #henrykpobożny #świętajadwiga #andechs #merania #akwilarnastrefa #orzełbiały #orzełcesarski #ruś #kijów #ikony #cata #konstantynopol #numizmatyka #aleksykomnen

Jeżeli podoba Ci się podcast INTERPRETACJE możesz go wesprzeć w serwisie Patronite.pl: 👉
https://patronite.pl/podcastinterpretacje

Albo postawić symboliczną kawę w serwisie Buycoffee.to: 👉
https://buycoffee.to/podcastinterpretacje

Autor: prof. Gościwit Malinowski
Profesor w Instytucie Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego; więcej na blogu:
http://hellenopolonica.blogspot.com  oraz na stronie:
https://wroc.academia.edu/GosciwitMalinowski