Państwowe Ośrodki Maszynowe potocznie zwane skrótem POM-y, były przedsiębiorstwami państwowymi, wykonującymi prace w gospodarstwach rolnych za pomocą własnych maszyn i narzędzi, a także inne usługi. Do innych usług należały m.in. takie prace jak wykonywanie remontów ciągników i maszyn rolniczych, będących własnością spółdzielni produkcyjnych, kółek rolniczych i rolników indywidualnych, oraz prowadzenie działalności organizatorsko-doradczych a także zajmowały się produkcją części zamiennych itp.

REKLAMA

Na terenie gminy Wadowic działał POM w Kleczy Dolnej. 

Państwowy Ośrodek Maszynowy w Kleczy Dolnej powstał w dniu 1 grudnia 1951 roku w zabudowaniach dawnego folwarku należącego do Przecława Sławińskiego. Pałac znajdujący się na terenie folwarku powstał ok. 1850 roku pierwotnie należał do Gustawa Gascha oraz Emila Dolcisza. Po II wojnie światowej majątek został rozparcelowany, a pałac stał się własnością Skarbu Państwa. W kolejnych latach jego wnętrza zamieniono na mieszkania dla pracowników Państwowego Ośrodka Maszynowego a na terenie zabudowań dworsko-folwarcznych powstał Państwowy Ośrodek Maszynowy (POM).

W chwili założenia tego POM-u zostało zatrudnionych do pracy 50 pracowników. Początkowo majątek POM-u stanowiły przydzielone przez Państwo ciągniki w ilości 25 szt., oraz sprzęt ślusarski do remontu maszyn rolniczych. Organizatorem tej placówki był jej pierwszy dyrektor Marian Zontek.

W okresie od 1951 do 1955 roku zakład będąc w stanie rozwoju nie przynosił zysków i był na wyłącznym rozrachunku Państwa.  Od 1956 roku POM w Kleczy Dolnej przeszedł na własny rozrachunek gospodarczy. Roczne dochody z działalności sięgały kwoty od 400 do 500 tyś zł. Od 1967 roku placówka ta rozpoczęła rozbudowę.  Środki inwestycyjne przeznaczone na ten cel zostały zabezpieczone przez Wojewódzkie Zjednoczenie Przedsiębiorstw Mechanizacji Rolnictwa w Krakowie  (WZPMR) i wyniosły 7 mln złotych. Inwestycje objęły budowę warsztatów, bazę paliw płynnych, remont budynku administracyjnego oraz niwelację placu na którym parkował sprzęt motoryzacyjny. 

Plan przerobu POM-u (bez sprzedaży) w okresie od 1960 do 1967 roku wyniósł następująco:

 

1960 r. –   4.700.000 zł

1965 r. –   9.700.000 zł

1966 r. – 10.500.000 zł 

1967 r. – 10.700.000 zł 

 

W 1967 roku założono również nową placówkę we wsi Wieprz tj. oddział POM-u w Kleczy Dolnej, której celem było prowadzenie usług warsztatowo-remontowych. W tym okresie POM zatrudniał 97 pracowników oraz 11 uczniów z czego w administracji było zatrudnionych 27 osób. Działalność mechanizacyjną w Kółkach Rolniczych na terenie powiatu wadowickiego nadzorował wtedy też POM w Kleczy Dolnej. Prowadził remonty oraz przeglądy techniczne będącego w dyspozycji Kółek sprzętu rolniczego. Do tego celu zatrudniał przeciętnie 4 mechanizatorów, którym do nadzoru przydzielone były poszczególne Gminy. W latach 70 ubiegłego wieku byli to m.in. Aleksy Bojęś, Władysław Kotowiecki, Marian Łubik, Roman Poloński, Władysław Wożniak, Stanisław Zacny.

Od 1960 roku dyrektorem POM-u w Kleczy Dolnej był Marian Bizoń, który oprócz pieczy nad działalnością POM-u na odcinku rozbudowy i polepszenia wyników działalności  przejawiał również dużą inicjatywę w rozwoju działalności kulturalnej i sportowej. Tę ostatnią działalność wspierał tak w POM-e jak i w miejscowej wsi Klecza Dolna. Istniejący we wsi Klecza Dolna Ludowy Klub Sportowy (LZS) otrzymywał od POM-u środki finansowe na rozwój jak również transport do przewozu zawodników za różne rozgrywki sportowe i zawody.

Wartym podkreślenia jest fakt, że LZS w Kleczy Dolnej jest jednym z najstarszych LZS-ów województwa krakowskiego.   

 

W związku z wprowadzaniem w Polsce gospodarki rynkowej z 376 istniejących w 1994 roku POM-ów większość została przekształcona w spółki, część uległa likwidacji lub zmieniła zakres usług.

Obecnie po POM-e jest w tym miejscu Apilandia. Jest to interaktywne centrum pszczelarstwa będące muzeum nauki i parkiem tematycznym znajdujące się w zabytkowych podziemiach dawnego folwarku. Centrum działa od 25 sierpnia 2018 i znajdują się w nim 4 sale ekspozycyjne, wyposażone w kilkadziesiąt interaktywnych eksponatów,oferujące możliwość zwiedzania pasieki oraz uczestniczenia w warsztatach z robienia świec. Dodatkowo na miejscu sklep z gadżetami, sklep firmowy z miodami oraz kawiarenka. To jedyne tego typu miejsce w Polsce poświęcone pszczelarstwu. 

Więcej o historii kółek oraz spółdzielni rolniczych a także organizacji rolniczych na terenie Powiatu Wadowickiego a także LZS-ów w Wadowicach i w rejonie Wadowickim będzie w przygotowywanych obszernych artykułach do Przeglądu Historyczno-Kulturalnego „Wadoviana” wydawanym przez Wadowickie Centrum Kultury w Wadowicach.

Jednocześnie zwracam się z prośbą do czytelników Pressmania.pl o ew. udostępnienie posiadanych materiałów (na powyższe tematy) w postaci ciekawych zdjęć, sprawozdań, broszur czy też materiałów do użytku wewnętrznego dot. w/w instytucji. Proszę o kontakt na e-mail-  tektyt61@wp.pl 

Żródła:

Informacja o działalności POM w Kleczy Dolnej pow. Wadowice, gospodarza Wojewódzkiej Spartakiady POM i PGR w roku 1967

A.Kotowiecki – Kółka i organizacje rolnicze na terenie Powiatu Wadowickiego, https://pressmania.pl/kolka-i-organizacje-rolnicze-na-terenie-powiatu-wadowickiego/

S.Wójtowicz – Zarys historii rozwoju Kółek Rolniczych na terenie pow. wadowickiego do 1976 roku, https://pressmania.pl/zarys-historii-rozwoju-kolek-rolniczych-na-terenie-pow-wadowickiego-do-1976-roku/

Dni Otwarte „po Śląsku” w firmie Łysoń. To gratka dla miłośników pszczół i miodu, https://wadowiceonline.pl/kultura/12346-dni-otwarte-po-slasku-w-firmie-lyson-to-gratka-dla-milosnikow-pszczol-i-miodu

Nasza Klecza, Historia Kleczy – https://ospklecza.xaa.pl/naszaklecza/historia/

Pałac w Kleczy Dolnej, https://www.it.wadowice.pl/atrakcje/znaszegofb/wadowicepodworsku/palac-w-kleczy-dolnej.html