Latem wkroczyli sowieci i zaczęli wprowadzać swoje porządki. My zaczęliśmy budować nową chatę. Ukraińców zaczęli wysiedlać, na początku niby dobrowolnie, ale w praktyce wymuszano na nich wyjazd do ZSSR różnymi szykanami. Niekiedy zajeżdżali z karabinami, kazali się pakować i podpisywać papiery. Sołtys Ukrainiec przypominał, że nikogo przymusowo wywieźć nie mogą. Po niego samego przyjeżdżali trzy razy, trzecim razem przystawiając karabin do skroni.
– Zabierz tę pukawkę chłopcze. Dopóki nie podpiszę, nie macie prawa mnie ruszyć!
– No to przyjedziemy jeszcze raz i zabierzemy siłą, ale nie za Bug tylko na ziemie zachodnie, do poniemieckiego gospodarstwa.
– To wywieźcie mnie siłą ale sam tego nie zrobię. Poza tym wolę na ziemie zachodnie niż do kacapów.
Tak też się stało. W ramach operacji „Wisła” wysiedlono sołtysa i resztki Ukraińców, którzy nie dali się wywieźć wcześniej do sowietów.
Źbujaki nie wytrzymali i wyjechali wcześniej do ZSSR. Żeńka się mocno opierała.
– Zostanę tutaj, w swojej wiosce, z moją Helą!
Musieli ją na siłę ciągnąć, ale za Bug nie dotarła. Ale o tym później.
Kostek przyszedł do nas i oznajmił Milce:
– Wstępuję do UPA!
– Coś ty! Zawsze mówiłeś, że to bandyci!
– Wszystko jest bardziej skomplikowane niż myślisz. Sytuacja się zmieniła. Nie mogę spokojnie patrzeć na to, co się dzieje. Jeszcze przyjdzie czas, że razem z Polakami będziemy walczyć przeciwko komunie i sowietom!
Jak powiedział tak zrobił. Potem przerzucili go za Bug i kontakt się urwał. Wrócił po kilku latach. Był już żonaty a Milka miała męża i dziecko. Oboje nie byli szczęśliwi w swoich związkach. Kostek zaproponował by byli znów razem. Milka po namyśle stwierdziła, że zostanie przy mężu.
Ja długo myślałam o Żeńce. Pewnego dnia wybrałam się nad Bug i patrząc na drugi brzeg zastanawiałam się nad losem mojej przyjaciółki. Zauważyłam zbliżającego się dziada wędrownego, tego samego, co był u nas przed wojną ze swoimi przepowiedniami.
– Witaj Helu! Żeńka już po tamtej stronie. Ale nie Bugu… Mnie też już pora, bo w tym świecie nie ma miejsca dla wędrownych dziadów. A wieści ze świata będzie opowiadać skrzynka Lucyfera. Będzie w każdym domu, a na dachu rogi. Będzie mówić ludziom co majo robić i myśleć.
Zamyśliłam się nad słowami dziada. Napisałam do Czerwonego Krzyża zapytanie o losy Żeńki. Odpisali, że utonęła w Bugu w czasie przeprawy promowej.
Polski prawnik, dziennikarz i felietonista, były opozycjonista. Urodził się 11 kwietnia 1968 roku w Gdańsku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego, Wydz. Prawa i Administracji (1993), następnie studiów podyplomowych: ochrona środowiska na Universitas Istropolitana w Bratysławie (1994), prawo międzynarodowe w zakresie ochrony środowiska na University of Washington w Seattle (1997).
Od 1985 członek Federacji Młodzieży Walczącej w III LO w Gdyni, współorganizator tzw. przerw milczenia, kolporter podziemnych wydawnictw, m.in. pisma „Monit” (z Maciejem Nowickim). Od 1986 uczestnik Ruchu WiP, redaktor pisma „A Cappella” (od nr. 2, 1986); 16 XI 1986 uczestnik pielgrzymki do grobu Ottona Schimka w Machowej; 16 XII 1986 współorganizator manifestacji w obronie Świadków Jehowy i więźniów sumienia przed Halą Olivia w Gdańsku. Wiosną 1988 współorganizator happeningu „Topienie Marzanny” (symbolizującej gen. Wojciecha Jaruzelskiego); zatrzymany, przetrzymywany w AŚ w Gdańsku; w V i VIII 1988 z innymi członkami WiP i Federacji Młodzieży Walczącej organizował Grupy Pomocy Strajkowej dla robotników Stoczni Gdańskiej im. Lenina, drukował ulotki, plakaty, zaopatrywał stoczniowców w żywność. W 1988 współzałożyciel Klubu Więźnia Granic (z Krzysztofem Galińskim, Wojciechem Błażkiem, Adamem Jagusiakiem, Małgorzatą Tarasiewicz), 11 XI 1988 z W. Błażkiem zorganizował demonstrację w urzędzie paszportowym pn. „Paszport dla każdego”; zatrzymany na 48 godz., skazany przez kolegium ds. wykroczeń na 30 dni prac społecznych, po zignorowaniu tej kary skazany na 15 dni więzienia. Uczestnik wielu happeningów, m.in. koncertu kapeli Zbuntowana Publiczność na festiwalu zorganizowanym przez Krzysztofa Skibę w Łodzi, dwóch hyde parków: w Białogórze (1988) i Lubieszowie (1989). W VI 1988 współautor (z Januszem i Cezarym Waluszkami, Wojciechem Mazurem, Krzysztofem Galińskim) manifestu Międzymiastówki Anarchistycznej „Ruch Anarchistyczny – tak!”, przez krótki okres działacz MA.
1989-1990 w NZS na UG, członek Komisji Międzyuczelnianej, redaktor (z Bogdanem Kunachem, Maciejem Barańczykiem, Piotrem Owczarkiem, Jackiem Molestą, Klaudią Moszczyńską) pisma „Albo”. W 1991 współzałożyciel (z Mariuszem Romanem, Andrzejem Czaplickim) Wolnego Syndykatu Studentów, redaktor pisma „Via Spei”. 1994-1996 pracownik firmy ZWIK w Gdańsku, do 1995 dodatkowo specjalista ds. importu w firmie MOD-TAP w Starogardzie Gdańskim, 1998-2000 pracownik Gospodarstwa Pomocniczego Kancelarii Premiera RP (naczelnik Wydz. Prawno-Organizacyjnego, następnie specjalista w Wydz. Poligraficznym), w 2000 specjalista w Departamencie Systemu Informacji MSZ, 2000-2001 pracował nad promowaniem w Internecie rządowych ośrodków wypoczynkowych, od 2001 utrzymuje się z prac dorywczych.
Nagrodzony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001), medalem Za Udział w Strajku 1988 (2008), odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność opozycyjną.
20 I 1987 – 5 X 1989 rozpracowywany przez Wydz. III WUSW w Gdańsku w ramach SOR krypt. Alternatywa (mimo zamknięcia SOR inwigilowany do 9 IV 1990).
Zostaw komentarz