Uderz w stół a nożyce się odezwą. Publikujemy niespodziewaną  dodatkową odpowiedź MKiDN na nasz ostatni TEKST pt. „Likwidacja departamentu w MKiDN „usprawni proces” odzyskiwania zrabowanych przez Niemców skarbów II RP”(czytaj).

REKLAMA

 

Jakiś czas temu w jednym z naszych artykułów poruszaliśmy sprawę likwidacji Departamentu Restytucji Dóbr Kultury. Postanowiliśmy naszym czytelnikom przytoczyć wszystkie pytania, jakie zadaliśmy Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego właśnie po to, aby czytelnicy mogli sobie sami wypracować własne stanowisko w tej sprawie i zwrócić uwagę na to, jak wyglądały lakoniczne i niezmiernie ogólnikowe odpowiedzi. Resort w udzielonych odpowiedziach w ogóle nie odniósł się do kwestii międzyrządowych konsultacji polsko-niemieckich, jakie odbyły się na początku lipca 2024 r. Ta kwestia wymagała przez nas poruszenia w zadanych ministerstwu pytaniach, gdyż to właśnie na stronie resortu kultury została przedstawiona informacja wskazująca, że temat restytucji dóbr kultury był poruszany w czasie dwustronnego spotkania ministrów obu krajów. 

Niedługo po opublikowaniu naszego artykułu, otrzymaliśmy niespodziewaną korespondencję mailową z Centrum Informacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przedstawiciele resortu ponownie wskazują, że „Departament Restytucji Dóbr Kultury nie został zlikwidowany, lecz włączony do struktury Departamentu Dziedzictwa Kulturowego MKDiN jako wydział o tej samej nazwie będzie on nadal prowadził działania w obszarze restytucji”.

Przypomnijmy, w kompetencjach ministra właściwego ds. kultury i dziedzictwa narodowego należy w myśl zapisów ustawy o działach administracji rządowej „restytucja dóbr kultury, w tym zwroty dóbr kultury wyprowadzonych z naruszeniem prawa z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. To właściwy minister ds. kultury i dziedzictwa narodowego oraz jego współpracownicy odpowiada za zarządzanie komórkami ministerstwa i przede wszystkim wyznaczania kierunków polityki realizowanej przez resort.

W czasie rządów Prawa i Sprawiedliwości stworzenie, a właściwie wyodrębnienie osobnej komórki zajmującej się wyłącznie kwestią restytucji dóbr kultury miało podwójne znaczenie.

Po pierwsze, w ten sposób ministerstwo pokazało, że jednym z zasadniczych priorytetów kierunków polityki kulturalnej resortu jest kwestia restytucji dóbr kultury.

Po drugie, decyzja ta była związana z potrzebą przyspieszenia i nadania dynamiki prac resortu w tym kierunku.

Przypomnijmy, resort kultury w czasie poprzednich rządów odnosił sukcesy na tym polu, gdyż to właśnie w realizowanej przez resort inwestycji „Muzeum Historii Polski” znajdują się obiekty kulturalne, które zostały Polsce zwrócone. Nadal jednak poza granicami Polski znajduje się wiele dóbr kultury, które zostały ukradzione w czasie II Wojny Światowej. Zatem należało utrzymać dotychczasowy kierunek polityki realizowanej przez resort w poprzednich latach.

Jednakże obecni szefowie resortu kultury postanowili zlikwidować Departament Dóbr Kultury jako osobnej komórki w ministerstwie, co wyraźnie wskazuje, że restytucja dóbr kultury nie jest głównym priorytetem polityki kulturalnej realizowanej przez ministra właściwego ds. kultury i dziedzictwa narodowego. 

Przypomnijmy sobie spór polityczny z lat i spór w odniesieniu do ówczesnego projektu zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z 2021 r., który zmieniał status MSWiA. Przy okazji likwidował m.in. Departament Analiz i Polityki Migracyjnej. Projekt ten przewidywał przeniesienie zadań realizowanych wcześniej przez ww. departament do zakresów działania Departamentu Spraw Międzynarodowych oraz Departamentu Porządku Publicznego.

Przypomnijmy sobie, jaka była wówczas narracja tych, którzy aktualnie stosują w przekazywanych odpowiedziach właściwie te samo stanowisko wskazujące, że „obszar działalności” nie został zlikwidowany, lecz „przeniesiony” do innej komórki ministerstwa. Ta z pozoru wydawać by się mogło kosmetyczna zmiana ma jednak kluczowe znaczenie, gdyż w obu tych przypadkach departamenty odpowiadały w pełni za realizację konkretnej polityki.

W analizowanym przez nas przypadku tym obszarem jest właśnie restytucja dóbr kultury. Likwidacja tego departamentu osłabia działania realizowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ten sposób obecny minister właściwy ds. kultury i dziedzictwa narodowego podejmując decyzję o likwidacji departamentu pokazuje, że polityka restytucji nie jest priorytetowa spośród wszystkich działań realizowanych przez resort.

Natomiast analiza tej decyzji przedstawiona na osi czasowej podnosi więcej pytań na które resort nie potrafi jednoznacznie odpowiedzieć.

Przypomnijmy, decyzja formalna o likwidacji Departamentu Restytucji Dóbr Kultury została podjęta po konsultacjach polsko-niemieckich i rozmowie ministrów obu krajów. Brak udzielenia przez resort w tej sprawie jednoznacznej odpowiedzi na zadane przez nas pytanie może zatem sugerować, że likwidacja departamentu miała zasadniczy związek z ostatnimi konsultacjami polsko-niemieckimi.

Ponadto, likwidacja komórki w ministerstwie stwarza pretekst do złożenia części zatrudnionym w departamencie osobom wypowiedzeń, co także należy brać w naszej ocenie pod uwagę w kontekście całej przedstawionej sprawy. Jeśli to był jeden z zasadniczych powodów decyzji likwidacyjnej, to świadczy tylko o tym, że resort nie stawia na profesjonalizm, lecz polityczne zacietrzewienie do swoich poprzedników. Jest to z kolei jeden z elementów patologii polskiego życia publicznego, który możemy obserwować od wielu już lat.

Foto: portal Gov.pl