Dziś mija kolejna rocznica urodzin Stanisława Jana Celichowskiego (25 września 1885 – 29 marca 1947) – wybitnego adwokata, niepodległościowca i jednego z czołowych działaczy obozu narodowego w II Rzeczypospolitej. Jego życie było świadectwem nieprzerwanej służby Polsce – od walki z bronią w ręku, po konsekwentną działalność polityczną i społeczną.

REKLAMA

Wczesne lata i udział w walce o niepodległość

Celichowski, urodzony w Bninie koło Poznania, po studiach prawniczych w Berlinie, Lipsku, Monachium i Halle wrócił do Wielkopolski jako adwokat. Gdy nadeszła chwila próby, stanął w pierwszym szeregu – brał udział w Powstaniu Wielkopolskim, dowodząc m.in. II batalionem 11. pułku Strzelców Wielkopolskich w walkach pod Zbąszyniem, Rawiczem i Krotoszynem.

Liga Narodowa – fundament formacji ideowej

Już w 1915 r. wstąpił do Ligi Narodowej, tajnej organizacji założonej przez Romana Dmowskiego, która przygotowywała program niepodległościowy oparty na silnym państwie polskim i pracy organicznej. Było to środowisko, które ukształtowało jego poglądy i nadało kierunek całemu późniejszemu życiu.

Obóz Wielkiej Polski i przyjaźń z Dmowskim

Po zamachu majowym w 1926 r. Celichowski z całą energią zaangażował się w działalność narodową. Roman Dmowski powierzył mu funkcję oboźnego Obozu Wielkiej Polski na województwo poznańskie, a z czasem zasiadał on w Radzie Naczelnej i Zarządzie Głównym Stronnictwa Narodowego. Należał do wąskiego kręgu zaufanych współpracowników Dmowskiego, a przyjaźń z przywódcą endecji była dla niego źródłem siły i inspiracji w walce o suwerenność państwa.

Społecznik i obrońca młodego pokolenia narodowców

Celichowski działał w wielu organizacjach patriotycznych i społecznych Wielkopolski – od Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” po Straż Narodową i Towarzystwo Samoobrony Społecznej „Rozwój”. Jako adwokat był współzałożycielem Narodowego Zrzeszenia Adwokatów, którego został prezesem, i wielokrotnie bronił młodych działaczy endeckich w procesach politycznych.

Emigracja i ostatnie lata

We wrześniu 1939 r., po krótkim okresie organizowania Straży Obywatelskiej w Poznaniu, udał się na emigrację. W Wielkiej Brytanii brał udział w pracach władz na uchodźstwie, pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Odbudowy Administracji Publicznej oraz wykładał prawo cywilne na polskim wydziale prawa w Oksfordzie. Do końca pozostał wierny idei państwa narodowego i niepodległej Polski.

Stanisław Jan Celichowski pozostaje symbolem pokolenia, które – uformowane w Lidze Narodowej, zahartowane w Obozie Wielkiej Polski i inspirowane przyjaźnią z Romanem Dmowskim – łączyło pracę prawnika i społecznika z nieustanną walką o silną, niezależną Rzeczpospolitą.

Jego życie to przykład, jak łączyć naukę, działalność społeczną i polityczną w służbie narodowi – przykład wciąż aktualny.