W czym jak w czym ale spośród wszystkich swoich utworów to właśnie w Polonezach zawarł Fryderyk Chopin najwięcej elementów naszego ducha narodowego i jego dumnej szlacheckiej, ziemiańskiej spuścizny, będącej wielką mieszanką emocji i cech narodowych złożonych z elementów szlachetności, wykształcenia, dostojeństwa, cech ludzkich jak dobroci, odwagi, otwartości serca ale i szlacheckiego uporu, wiary, niezniszczalnego poczucia wolności i woli samostanowienia, w końcu troski o swoją zagrodę, ziemię, Ojczyznę.

REKLAMA

Ale i też lekkomyślności, zadziorności czy w końcu przekory połączonej z zacietrzewieniem ale i ciekawością, osadzonych w wielowiekowej tradycji stanowej wywodząc się od czasów bitnego polskiego rycerstwa i jego reguł, polskiego ludu i po późne staropolskie zwyczaje tak szlachty szaraczkowej jak i ziemiaństwa i w końcu magnaterii. Tak, jak to pokazywał w swoich Sztukach Hrabia Aleksander Fredro, mistrz satyry i dramatu polskiego tamtych czasów.

I to wszystko pobrzmiewa właśnie szerokim echem we wszystkich Polonezach Chopina, które pisał na fortepian jako ten artysta, który na niejednym hucznym staropolskim święcie i uroczystościach bywał, zwyczaje i tradycje dobrze poznał i nieraz właśnie Poloneza, ten uroczysty polski (z tradycji polskiego ludu pochodzący jako chodzony, chmielowy, świeczkowy) taniec w pierwszej parze na nich poprowadził, potrafiąc udowodnić że tak tancerzem jak i muzykiem jest równie wyśmienitym. Mówi się przecież do dziś dnia że ten, kto dobrze tańczy będzie i dobrze grać na instrumentach, bo to taniec jest najlepszą kuźnią dla poczucia rytmu, taktu i ruchu w muzyce.

Polonez A-dur Op. 40 No. 1 to ten słynny utwór Chopina (obok najsłynniejszego Poloneza Heroicznego), który będąc z tradycji wykonawczej uważanym za “wojskowy” i “rycerski” w charakterze, nadawało Polskie Radio każdego dnia Kampanii Wrześniowej 1939 by mobilizować polskie społeczeństwo do nieulegania panice i strachowi, oraz stawiania oporu atakującym je hitlerowskim Niemcom, do wytrwania w poczuciu dumy i przygotowania się do długiej walki.

To tym utworem rozpoczął się niejeden bal maturalny w polskiej szkole, w końcu ten to polonez jest jednym z najbardziej charakterystycznych sygnałów muzyki Chopina na całym świecie. Grając go odczuwam zawsze dreszcz szczególnej emocji – to jest cała nasza historia w tak krótkim a naładowanym energią utworze, który dosłownie iskrzy mi pod rękami.

Polonezy Chopina to symbol polskiej nieuległości i dumy narodowej, symbol miłości i oddania Ojcowiźnie oraz swoistego dystansu z jakim potrafimy – nie bez emocji przecież ale z humorem i oddaniem opowiadać o Polsce. To jest nasza muzyka – którą podziwiają i grają z niełatwym do wypracowania stylem inni. I bardzo się przy tym starają by brzmiało to po polsku. Jeden z moich uczniów wygrał takim utworem wiele konkursowych zmagań, ale musiał się wedle moich wskazań wiele napracować by zrozumieć – jako obcokrajowiec o co w tym utworze “chodzi”.

Gdzie kończą się słowa – tam rozbrzmiewają dźwięki – Polonez Chopina to zawsze historia dumnej, i niepodległej Polski. Ku pokrzepieniu serc i duszy – zapraszam Państwa serdecznie!

Frédéric Chopin: Polonaise in A Major Op. 40 No. 1 „Military”
Tomasz Trzciński – fortepian