Zima 1945 roku była jedną z najcięższych, jakie pamiętali mieszkańcy Bieszczad. Śnieg zasypywał pola i lasy, a mroźny wiatr niósł ze sobą chłód, który przeszywa ciało.

REKLAMA

Kazimierz Bryk urodził się w 1916 roku, w sercu tych dzikich gór. Był gajowym w Smereku — człowiekiem, który znał lasy jak własną kieszeń, który każdego dnia dbał o to, by drzewa rosły zdrowe, by ścieżki były bezpieczne, a zwierzęta miały schronienie. Jego życie toczyło się spokojnie, prosto, jak spokojny bieg strumienia. Miał rodzinę — żonę Marię i trójkę dzieci — dla których był ostoją i opoką.

Po wojnie, kiedy fronty ustąpiły, Bieszczady stały się miejscem, gdzie ścierały się nie tylko różne armie, ale także ludzie. Ukraińska Powstańcza Armia, dążąca do utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego, prowadziła brutalną kampanię przeciwko polskiej ludności na tych ziemiach. Mordy, porwania, palenie wsi — to stało się codziennością. Strach zawisł nad lasami i polami niczym czarna chmura.

Kazimierz, choć nie angażował się w politykę, nie mógł pozostać obojętny. Jako gajowy często spotykał się z miejscowymi, pomagał ukrywać tych, którzy uciekali przed śmiercią. Wiedział, że jego życie i życie jego bliskich są na włosku, ale nie chciał uciekać. Ten las był jego domem, a on wierzył, że można przetrwać, zachować człowieczeństwo nawet w najciemniejszych czasach.

10 stycznia 1945 roku wyruszył jak zwykle w drogę ze Smereka do Wetliny. Była to trasa, którą znał od dziecka, którą przemierzał setki razy. Śnieg był głęboki, a wiatr ścinał twarz.

Nagle, na wąskiej leśnej ścieżce, pojawiły się uzbrojone sylwetki. Członkowie UPA, porwali Kazimierza. Nie nie było ratunku. Został zabrany na zawsze.

Wieść o porwaniu szybko rozeszła się po okolicy. Maria, żona Kazimierza, padła na kolana, łkając bezsilnie. Dzieci nie rozumiały, dlaczego tata nie wraca. Cała wieś żyła w ciągłym strachu — wiedzieli, że każdy z nich może być następny.

Niestety, Kazimierz nie był jedyną ofiarą. W tych miesiącach zginęły setki Polaków w okolicznych wsiach. Wiele rodzin zostało wymordowanych a domy spalono. Każda ofiara miała swoje imię, swoją historię — ale często ich ciał nigdy nie znaleziono, a ich losy zatarła mgła przemocy i milczenia.

Kazimierz Bryk był jednym z tych, którzy odeszli bez pożegnania. Jego ciało nigdy nie zostało odnalezione. W lesie, który tak kochał, pozostała tylko pamięć — bolesna i nieprzemijająca. Maria przez lata pielęgnowała wspomnienia, opowiadając dzieciom o ojcu, o człowieku, który kochał las, który walczył o życie, choć nie z bronią, a z miłością i wiarą.

Ale dziś? Dziś nikt już nie pamięta Kazka. Nikt nie znajdzie jego imienia w książkach, ani na pomnikach. Jego historia została zatarta przez czas, ukryta pod warstwą zapomnienia i milczenia. Wśród szumu bieszczadzkich lasów pozostał tylko cichy szept, którego próżno szukać w kronikach wielkich wydarzeń.

To właśnie ta cisza jest najgorszą karą — że życie, które kiedyś miało znaczenie, stało się niewidzialne, że tragedia człowieka, który kochał swój dom i zginął dla niego, dziś jest tylko echem w pustym lesie.

I choć świat pędzi dalej, a nowe pokolenia znają tylko fragmenty historii, pamięć o takich jak Kazimierz Bryk powinna przetrwać — choćby w sercach tych, którzy chcą słuchać.

Autor: Jędruś Ciupaga