Naukowcy sądzą, że wyryte w skale symbole znalezione w najstarszej świątyni świata Göbekli Tepe w południowej Turcji, stanowią dowody na to, że to właśnie kometa spowodowała małą epokę lodową.

REKLAMA

Göbekli Tepe „Wzgórze Brzucha”; znane jako Girê Mirazan lub Xirabreşkê w języku kurdyjskim to neolityczne stanowisko archeologiczne w pobliżu miasta Şanlıurfa w południowo-wschodniej Anatolii w Turcji. Datowane na nawet ponad 10,000 lat p.n.e. Miejsce to składa się z wielu dużych okrągłych konstrukcji wspartych na masywnych kamiennych filarach i to najstarszych znanych na świecie megalitach. Wiele z tych filarów jest bogato zdobionych abstrakcyjnymi antropomorficznymi detalami, ubraniami i płaskorzeźbami dzikich zwierząt, zapewniając archeologom rzadki wgląd w prehistoryczną religię i szczególną ikonografię z tego okresu.

Miejsce to zostało po raz pierwszy zamieszkane na początku okresu neolitu, który w południowo-zachodniej Azji oznacza pojawienie się najstarszych stałych osiedli ludzkich na świecie. Ważną rolę w tej debacie odegrał Göbekli Tepe, monumentalny kompleks zbudowany na szczycie skalistego szczytu, z dala od znanych źródeł wody i jak dotąd nie dostarczył wyraźnych dowodów na uprawę rolniczą. Oryginalny odkrywca tego miejsca, niemiecki archeolog Klaus Schmidt, opisał je jako „pierwszą na świecie świątynię”: sanktuarium używane przez grupy koczowniczych łowców-zbieraczy z dużego obszaru, z niewielką liczbą stałych mieszkańców lub bez nich. Inni archeolodzy zakwestionowali tę interpretację, argumentując, że dowody na brak rolnictwa i osiadłej populacji są dalekie od rozstrzygających. Ostatnie badania skłoniły również obecne wykopaliska w  Göbekli Tepe do zrewidowania lub porzucenia wielu wniosków leżących u podstaw interpretacji Schmidta.

Po raz pierwszy odnotowane w 1963 roku znaczenie tego miejsca docenił Schmidt, który kierował tam wykopaliskami od 1995 roku aż do swojej śmierci w 2014 roku.  Od tego czasu prace są kontynuowane pod auspicjami Uniwersytetu w Stambule, Muzeum Şanlıurfa i Niemieckiego Archeologicznego Instytutu, pod ogólnym kierownictwem tureckiego prehistoryka Necmi Karul. Miejsce to zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2018 roku, uznając jego wyjątkową uniwersalną i wartość jako „jeden z pierwszych przejawów monumentalnej architektury stworzonej przez człowieka”. Do 2021 roku wykopano mniej niż 5% terenu. Göbekli Tepe zostało zbudowane i zajęte podczas neolitu przed-garncarskiego tj. najwcześniejszego podziału okresu neolitu w Azji Południowo-Zachodniej, który datuje się na okres ponad 10,000 lat p.n.e. Zaczynającej się pod koniec ostatniej epoki lodowcowej, PPN wyznacza „początki życia na wsi”, dostarczając najwcześniejszego dowodu stałego osadnictwa ludzkiego na świecie. Archeolodzy od dawna kojarzą pojawienie się tych osiedli z rewolucją neolityczną – przejściem od łowiectwa i zbieractwa do rolnictwa – ale nie zgadzają się co do tego, czy przyjęcie rolnictwa spowodowało osiedlenie się ludzi, czy też osiedlenie się spowodowało, że ludzie przejęli rolnictwo. Pomimo nazwy, rewolucja neolityczna w Azji Południowo-Zachodniej była „przeciągana i lokalnie zmienna”. Elementy życia na wsi pojawiły się w niektórych miejscach już 10 000 lat przed neolitem,, a przejście do rolnictwa zajęło tysiące lat, z różnym tempem i trajektoriami w różnych regionach. Neolit ​​przedceramiczny dzieli się na dwa podokresy: neolit ​​przedceramiczny A, do którego należą wczesne fazy Göbekli Tepe, datowany jest na okres od 9600 do 8800 p.n.e.; neolit ​​B przed ceramiką, do którego należą późne fazy Göbekli Tepe, datowany jest na okres między 8800 a 7000 pne. Poprzedził ją epipaleolit, a następcą późny neolit. Dowody wskazują, że mieszkańcy byli łowcami-zbieraczami, którzy uzupełniali swoją dietę wczesnymi formami zbóż i mieszkali na wsiach przynajmniej przez część roku. Narzędzia, takie jak kamienie szlifowane oraz moździerz i tłuczek, znalezione w Göbekli Tepe, zostały przeanalizowane i sugerują znaczną obróbkę zbóż. Dowody archeologiczne wskazują na „polowanie na dużą skalę na gazele między pełnią lata a jesienią”. Tradycja słupów w kształcie litery T, widoczna w Göbekli Tepe, jest unikalna dla regionu Urfa.  Inne kamienne stele – bez charakterystycznego kształtu litery T – zostały udokumentowane na współczesnych stanowiskach położonych dalej, w tym w Çayönü, Qermez Dere i Gusir Höyük.

Wiele symboliki Göbekli Tepe zostało zinterpretowanych w kategoriach wydarzeń astronomicznych. Dopasowując płaskorzeźby na niektórych filarach w Göbekli Tepe, naukowcy znaleźli  przekonujące dowody, że np. słynny „kamień sępa”, który jest datowany na 10950 p.n.e. ± 250 lat, co odpowiada ściśle zaproponowanemu zdarzeniu Młodszego Dryasu (Younger Dryas), szacowanemu na 10890 r. p.n.e. Wspomniałem już o tym z artykule – Tajemniczy krater Hiawatha na Grenlandii ma jednak 58 milionów lat, Pressmania.pl (http://pressmania.pl/tajemniczy-krater-hiawatha-na-grenlandii-ma-jednak-58-milionow-lat/) Hipoteza uderzenia Młodszego Dryasu (Younger Dryas – YDIH) lub hipoteza komety Clovis zakłada, że ​​fragmenty dużej o średnicy ponad 4 km, rozpadającej się asteroidy lub komety uderzyły w Amerykę Północną, Amerykę Południową, Europę i zachodnią Azję, zbiegając się z początkiem ery zlodowacenia i chłodu. Niektórzy naukowcy twierdzą, że wiele rozbłysków i/lub uderzeń powietrza meteorowego wytworzyło warstwę graniczną Młodszego Dryasu (YD) (YDB), odkładając szczytowe stężenia platyny, wysokotemperaturowych sferul, stopionego szkła i nanodiamentów, tworząc izochroniczną bazę odniesienia w ponad 50 miejscach na około 50 milionach km2 powierzchni Ziemi. Niektórzy naukowcy sugerowali, że to wydarzenie wywołało rozległe spalanie biomasy, krótką zimę uderzeniową i nagłą zmianę klimatu.  Przyczyniło się też do wyginięcia megafauny późnego plejstocenu i spowodowało koniec kultury Clovis w Ameryce. Pogląd stanowi mniejszość, a przeważa pogląd, że Młodszy Dryas został wygenerowany przez napływ lodowcowej wody roztopowej do Północnego Atlantyku. 

W Göbekli Tepe znajdują się  również dowody na to, że kluczowa funkcja Göbekli Tepe miała obserwować deszcze meteorów i rejestrować spotkania z kometami. Płaskorzeźby znajdują się na filarze budowli znanym jako Sępia Skała (ang. Vulture Stone) i przedstawiają zwierzęta w charakterystycznych pozycjach. Symbole bardzo długo zastanawiały wielu badaczy, aż w końcu Martin Sweatman razem ze swoim zespołem odkrył, że odpowiadają konstelacjom gwiazd i pokazują, jak rój komet uderza w Ziemię. Na filarze znajduje się także wizerunek mężczyzny pozbawionego głowy, który uważa się za symbol ludzkiej katastrofy i wielu ofiar po uderzeniu. – Myślę, że te badania razem z niedawnym odkryciem anomalii, jaką są rozległe złoża platyny w Ameryce Północnej przeważyły na korzyść uderzenia komety podczas Younger Dryas – powiedział główny badacz Martin Sweatman ze Szkoły Inżynierii Uniwersytetu Edynburskiego. – Nasza praca umacnia te fizyczne dowody. To proces zmiany paradygmatu – dodał. Rzeczywiście, mieszkańcy Göbekli Tepe wydaje się, że byli szczególnie zainteresowani strumieniem meteorów Taurydów, tym samym strumieniem meteorów, który prawdopodobnie jest odpowiedzialny za katastrofę Younger-Dryas. Czy Göbekli Tepe jest tzw. „dymiącym pistoletem” dla Younger-Dryas a co za tym idzie spójny z tą katastrofą?

Na zakończenie. Co jest w tych badaniach rewelacyjne? otóż to, że  datowanie rzeźb pokrywa się także z informacjami pochodzącymi z rdzeni wiertniczych wydobytych na Grenlandii, które wskazują, że okres Younger Dryas rozpoczął się około 10890 r. p.n.e.

 

Zródła i literatura dodatkowa:

  1. Martin B. Sweatman* and Dimitrios Tsikritsis, DECODING GÖBEKLI TEPE WITH ARCHAEOASTRONOMY: WHAT DOES THE FOX SAY?Mediterranean Archaeology and Archaeometry, Vol. 17, No 1, (2017), pp. 233-250, http://maajournal.com/Issues/2017/Vol17-1/Sweatman%20and%20Tsikritsis%2017%281%29.pdf  (dostęp 19-03-2022)
  2. Andrew Curry, Gobekli Tepe: The World’s First Temple?, Predating Stonehenge by 6,000 years, Turkey’s stunning Gobekli Tepe upends the conventional view of the rise of civilization, Smithsonian Magazine, https://www.smithsonianmag.com/history/gobekli-tepe-the-worlds-first-temple-83613665/    (dostęp 19-03-2022)
  3. Fiona MacDonald, Ancient Carvings Show Evidence of a Comet Swarm Hitting Earth Around 13,000 Years Ago, Science Alert,  https://www.sciencealert.com/ancient-carvings-in-turkey-show-a-comet-hitting-earth-changing-civilisation-forever   (dostęp 19-03-2022)
  4. Andrzej Kotowiecki, Tajemniczy krater Hiawatha na Grenlandii ma jednak 58 milionów lat, Pressmania.pl, http://pressmania.pl/tajemniczy-krater-hiawatha-na-grenlandii-ma-jednak-58-milionow-lat/  (dostęp 19-03-2022)
  5. Sarah Knapton, Ancient stone carvings confirm how comet struck Earth in 10,950BC, sparking the rise of civilisations, The Telegraph, https://www.telegraph.co.uk/science/2017/04/21/ancient-stone-carvings-confirm-comet-struck-earth-10950bc-wiping/   (dostęp 19-03-2022)
  6. Uderzenie komety zapisane w starożytnych płaskorzeźbach, TVN Meteo, https://tvn24.pl/tvnmeteo/najnowsze/uderzenie-komety-zapisane-w-starozytnych-plaskorzezbach-4904856?fbclid=IwAR0bUdUayG_oRBUr4IKXAZmVjxWkUouLesSZb334tO0moO_rpZ34bTguFAg  (dostęp 19-03-2022)
  7. Wikipedia.