Indie już niedługo przeprowadzą swoją pierwszą misję z załogową, do której zostanie wykorzystana nowa kapsuła kosmiczna Gaganyaan. Będą czwartą potęgą po Rosji, USA i Chinach, która dołączy do państw wysyłających ludzi w kosmos. Na pokładzie kapsuły znajdzie się trzech indyjskich astronautów, którzy wraz z początkiem bieżącego roku zostali wytypowani do tego przedsięwzięcia. Indyjscy astronauci są już po intensywnych treningach w ośrodku szkoleniowym Star City. Jest to dla Indii znane miejsce, gdyż pierwszy indyjski kosmonauta Rakesh Sharma również odbywał szkolenie w tym ośrodku. W skład tej załogi misji kapsuły Gaganyaan weszli Prashanth Bala Krishnan Nair, Ajit Krishnan, Angad Prathap oraz Shubhansku Shukla, którzy są pilotami indyjskich sił powietrznych. Spędzą oni kilka dni w przestrzeni kosmicznej na wysokości ok. 400 km. Do wynoszenia opisywanej kapsuły na orbitę wybrany został system nośny GSLV Mark 3 – Geosynchronous Satellite Launch Vehicle. Należy podkreślić, że obecnie są piąta gospodarką świata pod względem PKB (wyprzedziły Wielka Brytanię) i drugą gospodarką w Azji a według niektórych analiz może w przyszłości stać się trzecią co do wielkości gospodarką pod względem produkcji rejestrowanej, po Chinach i Stanach Zjednoczonych.

REKLAMA

Warto przypomnieć, że podbój kosmosu Indie rozpoczęły od przystąpienia do programu Interkosmos. Początek tego programu datuje się od 1965 roku i był podyktowany nie tylko celami ideologiczno- propagandowymi przez władze komunistyczne ZSRR, ale miał też podłoże ścisłej współpracy różnych państw i to nie tylko bloku komunistycznegop. Warto przy okazji wspomnieć, zę przystąpienie Polski do Programu Interkosmosu dało Polskim naukowcom możliwość kształcenia się pod okiem specjalistów, którzy stworzyli podwaliny pod współczesną eksplorację kosmosu. To właśnie sowieckie rakiety wynosiły pierwsze polskie instrumenty naukowe. Program Interkosmos funkcjonował od 1967 roku do ostatecznego upadku obozu socjalistycznego w 1991 roku. W okresie swojego istnienia Rada Interkosmosu uczestniczyła zarówno we wspólnych pracach w ramach programu Interkosmos, który zrzeszał 9 krajów socjalistycznych, jak i w programach kosmicznych realizowanych na podstawie umów dwustronnych z rządami i organizacjami naukowymi Indii, Francji, USA, Szwecji, Austrii i  innych państw. W związku z rozpadem ZSRR w 1991 roku i ostatecznym zniknięciem obozu socjalistycznego Rada Interkosmosu przestała istnieć. Tak więc Program Interkosmos dał możliwość wielu państwom uczestniczyć w podboju kosmosu.

Między innymi Indie na zasadzie umowy dwustronnej wysłały swojego pierwszego obywatela w przestrzeń kosmiczną.

Był nim Rakesh Sharma dowódca skrzydła, pilot indyjskich sił powietrznych , który poleciał na pokładzie Sojuza T-11w dniu 3 kwietnia 1984 r. w ramach właśnie programu Interkosmos . Jest jedynym obywatelem Indii , który odbył podróż w kosmos, chociaż w kosmos podróżowali inni astronauci pochodzenia indyjskiego , którzy nie byli obywatelami Indii. Inny pilot Sił Powietrznych, Ravish Malhotra był wtedy rezerwowym pilotem.

Rakesh Sharma urodził się w dniu 13 stycznia 1949 r. w Patiala w dzisiejszym Pendżabie w Indiach, w pendżabskiej rodzinie hindusko-bramińskiej . Sharma uczęszczał do St. George’s Grammar School w Hyderabad i ukończył Nizam College w Hyderabad . Wstąpił do Akademii Obrony Narodowej sił powietrznych w lipcu 1966 r. i został powołany do indyjskich sił powietrznych jako pilot w 1970 r. 

Będąc absolwentem 35-tej Akademii Obrony Narodowej , Sharma dołączył do indyjskich sił powietrznych jako pilot testowy w 1970 roku i przeszedł przez wiele poziomów, aż w 1984 roku został awansowany do stopnia dowódcy eskadry. W dniu 20 września 1982 roku został wybrany na kosmonautę i wyruszył w przestrzeń kosmiczną w ramach wspólnego programu indyjskich sił powietrznych i radzieckiego programu kosmicznego Interkosmos .

Wyleciał w przestrzeń kosmiczną na pokładzie radzieckiej rakiety Sojuz T-11 wystrzelonej z kosmodromu Bajkonur w Kazachskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej 3 kwietnia 1984 r. Statek kosmiczny Sojuz T-11 przewożący kosmonautów, w tym Sharmę, zadokował i przeniósł trzyosobową radziecko-indyjską załogę międzynarodową, składającą się z dowódcy statku Jurija Malyszewa i inżyniera pokładowego Giennadija Strekalowa na stację orbitalną Salut 7 . Sharma spędził 7  dni, 21  godzin i 40  minut na pokładzie Salyut 7, podczas którego jego zespół przeprowadził badania naukowo-techniczne, które obejmowały czterdzieści trzy  sesje eksperymentalne. Jego praca dotyczyła głównie biomedycyny i teledetekcji. Załoga odbyła wspólną telewizyjną konferencję prasową z urzędnikami w Moskwie i ówczesną premier Indii Indirą Gandhi . Kiedy Indira Gandhi zapytała Sharmę, jak Indie wyglądają z kosmosu, odpowiedział: „ Sare Jahan Se Accha ” – „Najlepiej na świecie”. To tytuł patriotycznego wiersza Iqbala , który został napisany, gdy Indie znajdowały się pod brytyjskimi rządami kolonialnymi , i który nadal jest popularny. Dzięki rejsowi Sharmy na pokładzie Sojuza T-11 Indie stały się 14-tym  krajem, który wysłał człowieka w przestrzeń kosmiczną.

Sharma przeszedł na emeryturę jako dowódca skrzydła , a później dołączył do Hindustan Aeronautics Limited (HAL) w 1987 r., gdzie do 1992 r. służył jako główny pilot testowy w dywizji HAL Nashik , po czym przeniósł się do Bangalore , aby pracować jako główny pilot testowy HAL. Sharma wycofał się z latania w 2001 roku.

Po powrocie z kosmosu Sharma otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego . Do dziś pozostaje jedynym Hindusem, któremu przyznano ten zaszczyt. Indie przyznały także jemu i dwóm sowieckim członkom jego misji, Malyshevowi i Strekalovowi , najwyższą nagrodę waleczności w czasie pokoju, „Ashoka Chakra” .

Należy dodać, ze jedną z głównych atrakcji Planetarium Nehru w New Delhi jest Sojuz T-10 , który zabrał w przestrzeń kosmiczną pierwszego indyjskiego kosmonautę Rakesha Sharmę wraz z jego skafandrem kosmicznym i dziennikiem misji. Sharma poślubił Madhu. Jego syn Kapil jest reżyserem filmowym a córka Krittika artystką medialną.

Do 2024 r. w kosmosie przebywały jeszcze oprócz  Rakesha Sharmy trzy osoby pochodzenia indyjskiego a to: Kalpana Chawla , Sunita Williams i Raja Chari, którzy wyruszyli jako astronauci NASA. Sirisha Bandla jest pierwszą i jedyną kobietą urodzoną w Indiach, która odbyła lot suborbitalny na pokładzie Virgin Galactic Unity 22 11 lipca 2021 r.

Williams, mający na koncie trzy loty kosmiczne, jest rekordzistą pod względem liczby lotów kosmicznych wykonanych przez astronautę pochodzenia indyjskiego. Williams i Chari to jedyni astronauci, którzy odbyli długoterminowe loty kosmiczne.

Jednak podbój kosmosu przez Indie ma też inne wspaniałe osiągnięcia.

W dniu 23 sierpnia 2024 roku w Narodowym Dniem Kosmosu swoim przemówieniu premier Modi, upamiętniając dzień, w którym Indie „umieściły swoją flagę na Księżyc”. Rozważając o postępie indyjskim, zakończył przemówienie: „Dzisiaj, Indie są dostępne wśród stojących w pierwszym rzędzie. W tej podróży z „trzeciego rzędu” do „pierwszego rzędu” instytucji przyczyniła się nasza ISRO (Indyjska Organizację Badań Kosmicznych, która jest kluczową tego przyczyną”.

W związku z obchodami 78 rocznicy Dnia Niepodległości w Indiach, rozważmy się nad drogą, jaką przebyliśmy, aby stać się potęgą kosmiczną od momentu uzyskania niepodległości, dostrzegając, jak dostęp do sieci przeszliśmy i jak wielki potencjał przed nami.

Podwaliny indyjskiego programu powstały na początku niepodległości. Uznając potencjał technologii dla rozwoju narodowego, dr Vikram Sarabhai, wizjonerski naukowiec, założył Indyjską Organizację Badań Kosmicznych (ISRO) w 1969 r. Nadał ton indyjskim przedsięwzięciem kosmicznym”.

Podczas wykładu w Centrum Nauki Nehru na temat „Kosmos – szanse dla Indii” był sekretarzem Departamentu Kosmosu i przewodniczącym ISRO, Padma Shri AS Kiran Kumar, wyjaśnił, w jaki sposób Indie wykorzystały wiedzę kosmiczną pod kierownictwem dr. Wikrama Sarabhaia.

 „To właśnie dr Vikram Sarabhai przekonał rząd, tuż po 10 latach niepodległości, że technologia kosmiczna może być korzystna dla kraju. Indie, które dokonały podróż kosmiczną bez infrastruktury a dziś jest to samowystarczalna infastruktura” – powiedział AS Kiran Kumar.

Oto najważniejsze wydarzenia i zdarzenia, które ukształtowały drogę Indii do stania się potęgą kosmiczną.

Pod koniec lat 40-tych i 50-tych XX wieku nauka o kosmosie była w powijakach na świecie, a krajobraz badania indyjskiego był ograniczony.

Jednak wizja dr. Sarabhaia była jasna. Słynnie powiedział: „Są tacy, którzy zrozumieli znaczenie działań kosmicznych w rozwijającym się kraju. Dla nas nie ma dwuznaczności co do celu. Nie mamy fantazji o konkurowaniu z krajami gospodarczo rozproszonymi w eksploracji Księżyca lub planet lub załogowych lotach kosmicznych. Jesteśmy jednak obecni, że jeśli mamy do czynienia z systemem krajowym i we wspólnocie narodów, musimy być bezkonkurencyjni w obowiązującym systemie technologicznym do prawdziwych problemów człowieka w społeczeństwie”.

W 1962 r. wizja ta przybrała pierwszą nazwę namacalną wraz z zawartym Indyjskiego Narodowego Komitetu Badań Kosmicznych (INCOSPAR) pod przewodnictwem dr Sarabhai. Głównym celem komitetu był rozwój technologii i jej zastosowanie.

Lata 60-te XX wieku były początkiem indyjskich badań kosmicznych. Jednym z najwcześniejszych kamieni milowych było wystrzelenie pierwszej rakiety sondażowej ze stacji Thumba Equatorial Rocket Launching Station (TERLS) w Kerali 21 listopada 1963 r., co oznaczało początek indyjskiego programu kosmicznego. Rakieta Nike-Apache została wystrzelona we współpracy z NASA, co oznaczało wejście Indii do świata badań kosmicznych. Sama platforma startowa została ustawiona w przebudowanym budynku kościelnym, symbolizującym skromne początki Indii w eksploracji kosmosu.

Lata 70-te  były kluczowe dla konsolidacji indyjskich możliwości kosmicznych. W 1969 r. utworzono Indyjską Organizację Badań Kosmicznych (ISRO), która zastąpiła INCOSPAR, a pod przewodnictwem dr. Sarabhai wyznaczyła ambitne cele. W tej dekadzie w dniu 19 kwietnia 1975 r. wystrzelono Aryabhatę, pierwszego indyjskiego satelitę. Mimo że wystrzelony przez Związek Radziecki, Aryabhata był kamieniem milowym dla Indii, oznaczającym pierwszy krok kraju w technologii satelitarnej. Satelita został nazwany na cześć starożytnego indyjskiego matematyka i astronoma, odzwierciedlając bogate dziedzictwo naukowe kraju.

Po Aryabhacie Indie wystrzeliły w 1979 r. Bhaskara-I, satelitę teledetekcyjnego, który dostarczył cennych danych do mapowania rolnictwa i użytkowania gruntów. Był to wyraźny sygnał, w jaki sposób Indie zamierzały wykorzystać technologię kosmiczną do rozwoju kraju, zgodnie z wizją dr Sarabhai.

Lata 80-te  XX wieku były naznaczone rozwojem rodzimych indyjskich możliwości startowych. Program Satellite Launch Vehicle (SLV) zakończył się udanym startem SLV-3 w 1980 r., który umieścił satelitę Rohini na orbicie. Dr APJ Abdul Kalam, który był kluczową postacią w tym programie, podsumował ten sukces, stwierdzając: „Sen to nie to, co widzisz podczas snu; to coś, co nie pozwala ci zasnąć”. Ten cytat oddaje nieustępliwy pęd, który napędzał kosmiczne ambicje Indii.

W tym okresie zainicjowano również program Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV), którego pierwszy udany start miał miejsce w 1994 r. PSLV stał się koniem roboczym indyjskiego programu kosmicznego, znanego ze swojej niezawodności i wszechstronności. Nie tylko umieszczał indyjskie satelity na orbicie, ale także przenosił ładunki dla innych krajów, ustanawiając ISRO jako niezawodnego i opłacalnego dostawcę usług startowych.

Lata 90-te i 2000-czne były okresem szybkiej ekspansji indyjskiego programu kosmicznego. Jednym z najbardziej znaczących osiągnięć było wystrzelenie serii satelitów INSAT, które zrewolucjonizowały telekomunikację, meteorologię i nadawanie w Indiach. INSAT-1A, wystrzelony w 1982 r., zapoczątkował nową erę komunikacji satelitarnej w Indiach.

Wystrzelenie GSAT-1 w 2001 r. jeszcze bardziej rozszerzyło możliwości komunikacyjne Indii. W tym okresie Indie poczyniły również znaczące postępy w teledetekcji dzięki wystrzeleniu serii IRS (Indian Remote Sensing). Te satelity dostarczyły kluczowych danych do zarządzania zasobami, planowania urbanistycznego i zarządzania katastrofami.

Nowe tysiąclecie przyniosło ze sobą odważniejsze ambicje. W 2008 r. Indie swoją pierwszą misję na Księżycu, Chandrayaan-1. Ta misja była kamieniem milowym, ponieważ była przyczyną odkrycia wody na powierzchni Księżyca. Dr Mylswamy Annadurai, dyrektor projektu Chandrayaan-1, podsumował to  stwierdzeniem: „Nasze odkrycia dotyczące wody na Księżycu jest jednym z najważniejszych odkryć w eksploracji planet”.

Wyniki dwóch innych publikacji w czasopiśmie Science również potwierdzają, że woda wydaje się być gęstsza bliżej biegunów. „Kiedy mówią „woda na księżycu”, nie mamy na myśli jezior, oceanów, ani nawet kałuż. Woda na księżycu oznacza konsekwencje wody i hydroksylu (wodoru i transmisji), które łączą się z cząsteczkami skał i pyłu, szczególnie w górnych milimetrach powierzchni księżyca” — powiedział Pieters w oświadczeniu.

Bazując na sukcesie Chandrayaan-1, ISRO skupiło się na Marsie. W 2013 r. Indie wystrzeliły Mars Orbiter Mission (MOM), znane również jako Mangalyaan, dzięki czemu Indie stały się pierwszym krajem azjatyckim, który dotarł na Marsa i czwartym na świecie. MOM została pochwalona na całym świecie nie tylko za swój sukces, ale także za opłacalność. Dotychczasowy administrator NASA, Charles Bolden, zatwierdził misję, tłumacząc: „Sukces Mangalyaan był triumfem niskokosztowej eksploracji kosmosu i był dostępny do zasilania indyjskiego w zakresie kontroli technologii”.

Lata 2010-te były naznaczone postępami technologicznymi i osiągnięciami ISRO. Udany start GSLV Mk III w 2014 r. był kamieniem milowym, ponieważ umożliwił wystrzelenie cięższych ładunków i pojawiła się możliwość misji załogowych. W tym samym roku wystrzelono GSAT-10, co jeszcze bardziej wzmocniło możliwości komunikacji indyjskiej.

Jednym z najważniejszych osiągnięć tej dekady było wystrzelenie Chandrayaan-2 w 2019 r. Chociaż lądownik Vikram nie wylądował pomyślnie, misję nadal uważano za udaną ze względu na cenne dane zebrane przez orbiter. Chandrayaan-2 potwierdził zaangażowanie Indii w eksplorację Księżyca i położył podwaliny pod przyszłe misje.

Lata 2020-2023 były sukcesm misji  Chandrayaan-3 i Aditya L1. W 2023 r. Indie osiągnęły kolejny ważny kamień milowy, pomyślnie lądując Chandrayaan-3 na biegunie południowym Księżyca  w dniu 23 sierpnia 2023 r. Ta misja nie tylko umieściła Indie w elitarnej grupie krajów kosmicznych, ale także zademonstrowała ich rosnące doświadczenie w złożonych misjach kosmicznych. Sukces Chandrayaan-3 był świętowany nie tylko w Indiach, ale także na całym świecie, a naukowcy i eksperci ds. kosmosu chwalili osiągnięcie ISRO.

Kolejnym ważnym kamieniem milowym w tym okresie było rozpoczęcie misji Aditya-L1, pierwszej indyjskiej misji poświęconej obserwacjom Słońca. Aditya-L1, nazwana na cześć Słońca (Aditya w sanskrycie), została wystrzelona 2 września 2023 r. w celu zbadania najbardziej zewnętrznej warstwy Słońca, korony, i jej wpływu na klimat Ziemi.

W 2024 r. nastąpiła pionierska eksploracja kosmosu XpoSat:Pierwsza misja polarymetryczna ISRO.  Ta misja jest pierwszą w Indiach misją polarymetryczną przeznaczoną do badania kosmicznych promieni rentgenowskich. Satelita ma na celu zmierzenie polaryzacji promieni rentgenowskich ze źródeł takich jak gwiazdy neutronowe i czarne dziury, zapewniając wgląd w niektóre z najbardziej ekstremalnych i energetycznych zjawisk we wszechświecie.

Ambitna indyjska misja Gaganyaan, pierwszy w tym kraju program załogowych lotów kosmicznych, nie wystartuje w 2025 r., jak wcześniej planowano. Przewodniczący Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych (ISRO), S. Somanath, ogłosił zmieniony harmonogram, przesuwając start na rok 2026. Ta misja będzie znaczącym kamieniem milowym w indyjskim programie kosmicznym, oznaczającym wejście do sfery załogowych lotów kosmicznych.

Zdjęcia – Banknot o nominale 2 rupii przedstawiający pierwszego indyjskiego satelitę, Aryabhata, który został zbudowany przez Indyjską Organizację Badań Kosmicznych i wystrzelony w 1975 roku przez radziecką rakietę. Został nazwany na cześć starożytnego indyjskiego astronoma.

Żródła:

  1. Indian Space Research Organization, Departament of Space, https://www.isro.gov.in/index.html
  2. The Indian Space Programme, https://www.isro.gov.in/media_isro/pdf/ResourcesPdf/SpaceIndia/publication(6).pdf
  3. India’s Journey to Becoming a Space Power Since Independence, https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/india-journey-to-becoming-a-space-power-since-independence-1723555452-1
  4. Rakesh Sharma – Biography, https://unacademy.com/content/general-awareness/rakesh-sharma-biography/ 
  5. Space24 – M.Mitkow, Indyjscy astronauci przeszli szkolenie w Rosji. Przed nimi ważna misja,  https://space24.pl/pojazdy-kosmiczne/statki-kosmiczne/indyjscy-astronauci-przeszli-szkolenie-w-rosji-przed-nimi-wazna-misja
  6. The Hindu – India set to launch its first X-Ray Polarimeter Satellite: ISRO, https://www.thehindu.com/sci-tech/science/india-set-to-launch-its-first-x-ray-polarimeter-satellite-isro/article67589615.ece
  7. Indian Space Research Organization, Departament of Space – https://www.isro.gov.in/PSLV_C58_XPoSat_Mission.html
  8. A.Kotowiecki – Program Interkosmos i  Polskie Badania Kosmiczne , https://pressmania.pl/program-interkosmos-i-polskie-badania-kosmiczne/