W dniu 10 listopada 2019 rok spędziłem cały dzień na zwiedzaniu Państwowego Muzeum Ermitaż w Sankt Petersburgu. Na wstępie już od razu moja konkluzja, że jak nie będzie przeszkód to będę  tutaj jeszcze wracał.

REKLAMA

Państwowe Muzeum Ermitażu  to muzeum sztuki i kultury w Sankt Petersburgu, Rosja. Drugie co do wielkości muzeum sztuki na świecie, zostało  założono w 1764 roku. Wszystko zaczęło się, kiedy Katarzyna II Wielka rozpoczęła swoją kolekcję sztuki w 1764 roku, kupując obrazy od berlińskiego kupca Johanna Ernsta Gotzkowsky. Zebrał  on kolekcję dla Fryderyka II Pruskiego, który ostatecznie odmówił go zakupu. W związku z tym Gotzkowsky dostarczyła 225 lub 317 obrazów (co do ilości nie ma zgodności), głównie flamandzkich i holenderskich, a także innych.  Kolekcja składała się z następujących prac:  Rembrant -13 obrazów, Rubens – 11 obrazów, Jacob Jordanes  – 7 obrazów, Anthony Van Dyck – 5 obrazów, Paolo Veronese – 5 obrazów, Frans Hals – 3 obrazy, w tym portret młodego mężczyzny Z rękawiczką, Rafael – 2 obrazy, Holbein – 2 obrazy Także prace takich artystów jak: Titysta , Jan Steen, Hendrik Goltzius, Dirrit Van Baburen, Hendrick Van Balen i Gerrit Van Honthorst.  To tylko jedne z najbardziej znanych dzieł sztuki, które były częścią oryginalnego zakupu Katarzyny od Gotzkowsky`go.

Muzeum obchodzi rocznicę założyciela każdego roku 7 grudnia w Dzień Świętej Katarzyny począwszy od 1852 roku Muzeum co roku przyciąga ok. 1 miliona zwiedzających ( 968 604 w roku 2020)

Kolekcja Muzeum, z której tylko niewielka część jest na stałe wystawiana, obejmuje ponad trzy miliony eksponatów z czego jedną trzecią zajmuje zbiór numizmatyczny.  Kolekcje zajmują duży kompleks sześciu zabytkowych budynków pałacowych, w tym pałac zimowy, dawną rezydencję cesarzy rosyjskich. Poza nimi, Pałac Menszikow, Muzeum Porcelany.  Muzeum ma też kilka centrów wystawowych za granicą. Ermitaż jest federalną własnością państwową. W tym opracowaniu nie skupiałem się na budynkach i ich historii a także architektach, którzy opracowywali dokumentację, gdyż bardziej mnie interesowała zawartość tj. skarby kultury i sztuki w nich zgromadzone. Dlatego zainteresowanych obiektami i ich historią odsyłam do publikacji internetowych na ten temat. ( źródło)

Z sześciu budynków w głównym kompleksie muzeum, pięć  jest otwarte dla publiczności. Bilet wejściowy dla zagranicznych turystów kosztuje więcej niż opłata płacona przez obywateli Rosji i Białorusi. Jednak wejście jest bezpłatne w trzeci czwartek każdego miesiąca dla wszystkich odwiedzających i bezpłatny codziennie dla studentów i dzieci. Muzeum jest zamknięte w poniedziałki. Wejście do indywidualnych odwiedzających znajduje się w Pałacu Zimowym. Przy okazji polecam ponad godzinny film, chociaż jest w języku rosyjskim, ale pięknie obrazuje to jedno z najpiękniejszych muzeów na świecie (https://www.youtube.com/watch?v=bjEUvs-QEg4) lub też film bez narracji, obrazujący przejście po różnych salach ekspozycyjnych. (https://www.youtube.com/watch?v=xY0KVvTOMx8)

Warto również nadmienić do informacji przedstawionej na wstępie, że Katarzyna II w późniejszym okresie nabyła najlepsze kolekcje oferowane na sprzedaż przez spadkobierców różnych wybitnych kolekcjonerów. W 1769 roku nabyła kolekcję Brühla, składający się z ponad 600 obrazów i ogromnej liczby wydruków i rysunków w Saksonii. Trzy lata później kupiła kolekcję obrazów Croza z Francji z pomocą Denisa Diderota. Następnie, w 1779 roku nabyła zbiór z 198 obrazów, które niegdyś należał do Roberta Walpole`a z Londynie, a następnie zbiór 119 obrazów w Paryżu od Hrabiego Baudouin`a w 1781 roku.  Ulubionymi przedmiotami zbieranymi przez Katarzynę II, były też grawerowane klejnoty. Na inauguracyjnej ekspozycji Ermitażu otwartego przez księcia Walii w listopadzie 2000 roku, była całe galeria poświęcona ulubionym przedmiotom Katarzyny. W swoim całym życiu Katarzyna II nabyła 4000 obrazów starych mistrzów, 38 000 książek, 10 000 grawerowanych klejnotów, 10 000 rysunków, 16 000 monet i medali oraz kolekcję historii naturalnej wypełniając dwie galerie, tak więc zlecała  też rozbudowę budynków wystawowych.

W Londynie w 1787 roku Catherine nabyła zbiór rzeźby, która należała do Lyde Browne, głównie starożytnych rzymskich zabytków, które później stały się rdzeniem klasycznych starożytnych zbierów Ermitażu . Od 1787 do 1792 roku stale  rozbudowywano Ermitaż.

Caryca Katarzyna II poprzez swoją kolekcję sztuki zyskała europejskie potwierdzenie i akceptację Rosji jako oświeconego państwa. Szczególnie lubiła rzymskie bóstwo Minerwy, którego cechami według klasycznej tradycji są wojsko, mądrość i patronat sztuki. Korzystając z tytułu Katarzyna Minerwa, stworzyła nowe instytucje literatury i kultury, a także uczestniczyła w wielu swoich własnych projektach.  Po śmierci Katarzyny następcy na tronie cesarskim w Rosji rozbudowywali zbiory.

W 1815 roku Aleksander I zakupił wiele cennych okazów sztuki starożytnej. Kolekcja Rembrandtów została wtedy uznana za największą na świecie. Kolekcje imperialne wzbogacono zostały o artefakty greckie i scytyjskie wykopane w imperium rosyjskim. W 1861 roku Ermitaż wzbogacił się o zabytki z części papieskiej kolekcji Campana Giampietro, która składała się głównie z klasycznych starożytności. Obejmowały one ponad 500 waz, 200 brązów i szereg marmurowych posągów. Ermitaż  nabył też Madonnę Litta, która została następnie przypisana Leonardo da Vinci, w 1865 roku  obraz Raphaela – Constable. W 1884 roku w Paryżu, Aleksander III  nabył kolekcję Aleksandra Bazylewskiego, z europejskimi średniowiecznymi i renesansowymi artefaktami. W 1885 roku zbiór kolekcji broni i zbroi, założony przez Aleksandra I, został przeniesiony z Pałacu Katarzyny w Carskim Siole do Ermitażu. W 1914 roku do kolekcji dodano Madonnę Benois Leonarda da Vinci.

Natychmiast po rewolucji z 1917 roku Ermitaż i Pałac Zimowy, dawna siedziba carska, zostały ogłoszone muzeami państwowymi i ostatecznie połączone.

Zakres eksponatów Ermitażu został dalej rozszerzony, gdy kolekcje sztuki prywatnej z kilku pałaców rosyjskich Carów i licznych prywatnych rezydencji znacjonalizowano i redystrybuowano wśród głównych muzeów państw radzieckich. Szczególnie godne uwagi był napływ starych mistrzów z Pałacu Katarzyny, Pałacu Alexandera, Pałacu Stroganowa i Pałacu Yusupowa, a także z innych pałaców St. Petersburga i okolic.

W 1922 roku kolekcja XIX-wiecznych europejskich obrazów została przeniesiona do Akademii Sztuk. Z kolei w 1927 roku przy naleganiu władz radzieckich, około 500 ważnych obrazów zostało przeniesionych do Centralnego Muzeum Starej Sztuki Zachodniej w Moskwie. Na początku lat 30-tych wysłano tam 70 kolejnych obrazów. Po 1932 roku przeniesiono szereg mniej istotnych dzieł sztuki do nowych muzeów w całym Związku Radzieckim. W 1928 roku Rząd radziecki nakazał Ermitażowi skompilować listę cennych dzieł sztuki na eksport. W latach 1930-1934 ponad dwa tysiące dzieł sztuki  z kolekcji Ermitażu było sprzedawanych na aukcjach za granicą lub bezpośrednio kolekcjonerom na świecie. Sprzedane przedmioty obejmowały dzieła Rafaela, Tycjana i wielu znanych na świecie arcydzieł. W 1931 roku po serii negocjacji Andrew W. Mellon nabył 21 dzieł sztuki, które później przekazał, tworząc jądro Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie, D.C. w USA.

W czasie niemieckiej inwazji na  Związek Radziecki w 1941 roku i przed rozpoczęciem oblężenia Leningradu dwa pociągi z dużą częścią kolekcji zostały ewakuowane do Swerdlowska. Muzeum otworzyło wystawę już w listopadzie 1944 roku.

Oprócz wymienionych wyżej zabytków i eksponatów malarstwa, kultury i sztuki europejskich szkół artystycznych i wielkich artystów warto obejrzeć i inne wystawiane artefakty.

Na szczególną moja uwagę zasługuje poznanie kolekcji egipskiej a także kolekcji kultury starożytnej Mezopotamii, w tym szereg artefaktów Asyryjskich z Babilonu, Dur-Sharrukin i Nimrudu. Także kolekcja klasycznych antyków  greckich od trzeciego tysiąclecia do piątego wiek pne, starożytnej greckiej ceramiki, przedmiotów z greckich miast Północnych i greckich koloni.  Grawerowane klejnoty i kamea, takie jak słynna Gonzaga Cameo , rzymskie rzeźby i rzeźby z brązu.

Na parterze w zachodnim skrzydle Pałacu Zimowego wartym obejrzenia jest kolekcja prehistorycznych artefaktów, kultury i sztuki Kaukazu. Prehistoryczne artefakty pochodzą z paleolitu do epoki żelaza i znaleziono je w całej Rosji i innych częściach byłego Związku Radzieckiego oraz Imperium Rosyjskiego. Wśród nich znajduje się znana kolekcja sztuki i kultury koczowniczych plemion Ałtaj z miejsc Pazyryk i Bashadar, w tym najstarsze na świecie dobrze zachowane dywany oraz dobrze zachowany drewniany rydwan a także biżuteria i sztuka dekoracyjna. Warto również zwrócić uwagę na kolekcje sztuki orientalnej z Chin, Indii, Mongolii, Tybetu, Azji Środkowej, Bizancjum i Dalekiego Wschodu. (warto obejrzeć będące w Internecie filmy jak n.p. https://www.youtube.com/watch?v=M0pJVqqBlM4)

Ermitaż posiada swoje oddziały też na świecie: w Amsterdamie od 2004 roku, w Kazaniu stolicy Republiki Tatarskiej od 2005 roku, w mieście Ferrara we Włoszech od 2007, Hermitage-Vyborg Center w Finlandii od 2010 roku a także we Władywostoku i Omsku  od 2016 roku.

Co można na koniec napisać, chyba tylko to, że jeden dzień na zwiedzanie Muzeum Ermitaż to za mało, chyba że mamy tylko własne ukierunkowane zainteresowania i wolę obejrzenia niektórych ekspozycji.