Dopóki żelazo nie zostało wydobyte z rud, kosztowało dosłownie więcej niż złoto i było używane tylko do produkcji ultra-prestiżowej broni oraz biżuterii. Tak więc w grobowcu faraona Tutanchamona znaleziono sztylet ze złotym ostrzem, a jego drugi sztylet miał złotą rękojeść, ale z żelaznym ostrzem. Żelazo praktycznie bardzo rzadko występuje w swojej rodzimej postaci, więc meteoryty posłużyły jako materiał do pierwszych wyrobów żelaznych. Niebiańskie pochodzenie żelaza było niezaprzeczalne w prawie wszystkich starożytnych cywilizacjach. Meteoryty żelazne są na ogół spotykane bardzo rzadko i  stanowią tylko 5% ich ogólnej liczby, Z tego powodu niebiańskie źródło metalu nie miało wielkiego znaczenia praktycznego, ale służyło jako  „dar z nieba” do wyrobu specjalnych przedmiotów, z reguły właśnie broni.

Na świecie zostały wykonane z „niebiańskiego” materiału dwa miecze, które można nazwać „mieczami historycznymi” a to:  miecz rosyjskiego cesarza Aleksandra I  oraz drugi dla przywódcy południowoamerykańskich rebeliantów Simona Bolivara. Dotyczyły one dwóch wojen w których  zginęło ponad dwa miliony ludzi. Oczywiście broń ta nie była przeznaczona do bezpośredniego użycia w walce, ale jej symboliczne, a nawet magiczne znaczenie było i  jest niezaprzeczalne. Były one symbolem wolności i pokoju.

Miecz wyzwoliciela spod kolonializmu hiszpańskiego Simóna Bolívara został wykonany z fragmentu meteorytu Santa Rosa de Viterbo, który spadł na Boyacá 20 kwietnia 1810 roku w Kolumbii.

Była Wielka Sobota 1810 roku, kiedy Cecilia Corredor znalazła ogromny metaliczny meteoryt na wzgórzu Tocavita, w pobliżu miasta Santa Rosa de Viterbo w Boyacá.  Kiedy powiedziała o tym sąsiadom, pomyśleli, że zwariowała i zabrali ją do księdza José Ignacio Holguína. Zbadał ją i stwierdził, że jest zdrowa na umyśle. Mając to na uwadze, mieszkańcy załadowali na wozy, kilofy, różne narzędzia  i tłumnie ruszyli na wzgórze. Ponieważ nie wymyślili jak zastosować te bryłę żelaza, zostawili ja na kilka lat przed ratuszem, a potem zawieźli do kowala. Myśleli, że będzie służyć jako kowadło, ale tak się nie stało, ponieważ meteoryt nie miał żadnych płaskich boków. Francuski przyrodnik Jean-Baptiste Boussingault i peruwiański inżynier chemik Mariano Rivero przybyli do kuźni zdali sobie sprawę, czym tak naprawdę jest ta bryła.  

„Jakie było nasze zdziwienie, gdyśmy rozpoznali we wspomnianym kowadle masę metalicznego żelaza o dość nieregularnym kształcie (…) i która miała, jednym słowem, cały wygląd masy meteorytowego żelaza”  –  napisał Jean-Baptiste Boussingault

Boussingault i Rivero kupili meteoryt od Cecilii Corredor  a przy okazji również znalezione przy nim małe fragmenty od innych mieszkańców miasta. Chcieli, aby stały się elementem pierwszego projektu muzealnego opowiadającego historię Kolumbii. Jednak ze względu na swoją wagę transport był utrudniony i meteoryt pozostawał na placu Santa Rosa de Viterbo przez ponad 80 lat. Chociaż teraz na kolumnie doryckiej. Jeden z fragmentów został stopiony i wykuli z niego miecz dla Simóna Bolívara z legendą napisaną przez Boussingaulta: 

„Ten miecz został wykonany z żelaza, które spadło z nieba, aby bronić wolności”. 

Jego cechy charakterystyczne i styl umieszczają go w okresie po bitwie pod Boyacá 7 sierpnia 1819 roku. Ażurowe i muszlowe wykończenia z herbem Gran Kolumbii, dekoracja roślinna i górny jastrząb w kształcie spirali wpisują się w jego opracowanie wokół 1822 roku.  Przedstawione trzy gwiazdki świadczą o tym, że ta szabla została opracowana na użytek generała  Simóna Bolívara. Miecz Bolívara jest częścią kolekcji Muzeum Domu Quinta de Bolívar w Kolumbii. Został podarowany przez Towarzystwo Upiększające około 1924 roku. Miecz został jednak skradziony z muzeum w 1974 roku przez partyzantkę M-19 i trafił na Kubę. Powraca do Kolumbii w 1991 roku. Od 1991 do 2020 roku miecz był strzeżony w skarbcu bezpieczeństwa Banco de la República. Następnie został przeniesiony do Casa de Nariño i wystawiony w jednym z korytarzy Domu Prezydenckiego, gdzie pozostaje do dziś.

Warto na koniec dodać, ze właśnie miecze, niezbędny składnik niezliczonych i legendarnych bitew, towarzyszą ludziom od tysiącleci. Ludzkość  wytwarzała miecze od epoki brązu, około XVII wieku p.n.e., przechodząc przez epokę żelaza, aż do średniowiecza i epoki nowożytnej. 

Greg Olson, profesor inżynierii w Stanach Zjednoczonych, zdołał kilka lat temu wyprodukować prawie niezniszczalny stalowy miecz o długości prawie jednego metra, który nazwał „Zabójcą smoków”. Jego zamiarem, poza spełnieniem marzeń średniowiecznych rzemieślników, było nagłośnienie jego nowej firmy, która pracuje ze stopami stali. Do miecza użył żelaza wydobytego z meteorytu Nandan, który spadł w Chinach pod koniec XV wieku, do którego dodał inne metale i uzyskał stop stali 10 razy bardziej wytrzymały niż ten używany do produkcji wielu narzędzi.

Ta historia przypomina nam legendarny miecz Excalibur, należący do króla Artura, którego rzekome magiczne właściwości pochodziły z żelaza meteorytu, z którego został wykonany. Być może wytwarzanie narzędzi z materiału meteorytowego jest bardziej powszechne niż mogłoby się wydawać. Niedawno mistrz kowalstwa Yoshindo Yoshiwara wykonał z fragmentów meteorytu Gibeon samurajską katanę „ Kataka Tentetsutou” czyli „niebiański miecz”. (https://www.faena.com/aleph/tentetsutou-the-sublime-japanese-sword-hewn-from-meteorites)

Warto na koniec wspomnieć o jednym z członków założycieli Polskiego Towarzystwa Meteorytowego – Sławomirze Dereckim,  złotniku z Wrocławia, właścicielu „Galerii Derecki”, który od wielu lat wykonuje przepiękne i niespotykane wyroby jubilerskie z użyciem „niebiańskiego materiału”. (Artykuł o nim w przygotowaniu https://derecki.art/ ). 

Film w j. hiszpańskim –  https://www.youtube.com/watch?v=JFaNQnLf9y4

Poprzedni artykuł o szabli Cesarza Aleksandra I – A.Kotowiecki, James Sowerby i szabla wykonana z żelaza meteorytowego, http://pressmania.pl/james-sowerby-i-szabla-wykonana-z-zelaza-meteorytowego/?fbclid=IwAR35rtVYkSFSjIwnyPcXWjT6jSbcUy1ZvurI8tdwVzDmmZ5wA7tm2IclliQ

Źródła:

  1. SANTIAGO VARGAS, La espada espacial / Historias del cosmos, https://www.eltiempo.com/vida/ciencia/historias-del-cosmos-la-espada-espacial-600989
  2. Planetario de Bogotá, Columbia, , https://twitter.com/planetariobta/status/1277954679431761922
  3. Casa Museo Quinta de Bolivar, Muzeum Domu Quinta de Bolívar , La Espada de Bolívar, http://www.quintadebolivar.gov.co/prensa/Paginas/La%20espada-de-bolivar.aspx
  4. Wikipedia.