Zmiany te są ważne także dla poszukiwaczy meteorytów.

REKLAMA

W dniu 1 września 2023 roku Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.  Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 2024 roku.

Ustawa ta głównie wprowadza nowe oraz zmienia niektóre istniejące przepisy regulujące amatorskie poszukiwania zabytków w Polsce. Tym samym od 1 maja 2024 roku będzie można łatwiej eksplorować i poszukiwać „skarbów przeszłości” co jest również ważne np. dla poszukiwaczy meteorytów.

Poszukiwacze meteorytów byli i niejednokrotnie są utożsamiani z poszukiwaczami zabytków( „skarbów”)  z uwagi na posługiwanie się przez nich wykrywaczami metali co jest oczywiście błędne. Niemniej jednak byli i są jednakowo traktowani przez archeologów, gdyż poszukiwania prowadzone przez nich mogą pokrywać się czasem z terenami ważnymi dla archeologii.

Trzeba podkreślić, że wielu zapisom tej ustawy sprzeciwiali się głównie archeolodzy, gdyż rozwiązania ich zdaniem wywołują wiele zagrożeń. Do tej pory głównymi argumentami aby nielegalne poszukiwania były kryminalizowane był argument, że – „niewłaściwie prowadzone poszukiwania mogą być zagrożeniem dla dziedzictwa archeologicznego, gdyż wyrwane z warstwy kulturowej pojedyncze zabytki tracą wartość informacyjną, stają się dawnymi gadżetami, tracą tzw. kontekst archeologiczny”. 

Nadto przez polskie ziemie przetoczyły się dwie wojny światowe i wiele innych działań zbrojnych, które zostawiły pozostałości w ziemi takie jak zwłoki przy których są znajdywane nieśmiertelniki a które zabrane przez poszukiwaczy powodują utratę dowodów indentyfikacyjnych a także jakże groźna broń i niewybuchy. Argumentami przeciwko detektorystom było również to, że w trakcie wielu działań wojennych Polska utraciła poprzez rabunek wiele cennych obiektów i zabytków, dlatego należało chronić te zabytki, które jeszcze tkwią w ziemi. 

Narodowy Instytut Dziedzictwa, jako centralna instytucja jest odpowiedzialna od 60 lat za zbieranie danych o zabytkach. Instytut również wyraził szczególną troskę i zaniepokojenie proponowanymi zmianami. Mało tego, według wstępnych szacunków tego instytutu obszary zakazu poszukiwań, które będą musiały być uwidocznione w aplikacji, będą obejmowały przeszło 800 tysięcy lokalizacji o zróżnicowanych, często niedookreślonych granicach. W części wypadków dane te będą wymagały dopiero ich zgromadzenia. (https://nid.pl/2023/07/10/oswiadczenie-nid-w-sprawie-proponowanych-zmian-w-ustawie-o-ochronie-zabytkow-i-opiece-nad-zabytkami/ )

Najważniejszym mankamentem dot. nowych przepisów według archeologów jest również to, że poszukiwacze nie będą musieli uzyskać wcześniejszej zgody konserwatora na poszukiwania a jedynie powiadomić za pośrednictwem aplikacji internetowej. Poszukiwania przy użyciu np. wykrywacza metali do maja 2024 roku będzie mogła prowadzić tylko osoba pełnoletnia, która wcześniej jednak planowane poszukiwania będzie musiała zgłosić pisemnie Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków do rejestru, który prowadzi Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Obecnie jeszcze do 1 maja 2024 roku art. 109c ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami stanowi, że poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków bez pozwolenia, to przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Przepis ten zostaje zastąpiony dodanym art. „Art. 109d. 1. opisanym dalej w tekście.

Aplikacji i  tak  jeszcze nie ma i nie wiadomo jak będzie wyglądać.  Efektem nowelizacji zdaniem przeciwników tej nowelizacji może być też  masowe bogacenie się detektorystów w oparciu o rabunek dziedzictwa archeologicznego. Archeologom nie podoba się także system nagród, który tak czy inaczej pokrywa się z dotychczasowym Rozporządzeniem Ministra Kultury z dnia 1 kwietnia 2004 r. w sprawie nagród za odkrycie lub znalezienie zabytków archeologicznych (Dz.U.2004.71.650 –  https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/nagrody-za-odkrycie-lub-znalezienie-zabytkow-archeologicznych-17089119 )

Czyli osobie, która w wyniku poszukiwań dokonała odkrycia zabytku archeologicznego ma przysługiwać nagroda pieniężna (nie większa niż dwudziestopięciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) lub dyplom. 

Pomimo tych różnych przeciwnych zdań i protestów, prezydent RP jednak podpisał tę ustawę. Trzeba przyznać, że wyszła ona naprzeciw oczekiwaniom wielu poszukiwaczy w całej Polsce. Zmiany te będą podobne do wielu przepisów będących obecnie w wielu krajach europejskich. 

Procedowanie tych zmian zaczęło się projektem – druk nr 3383, który wpłynął do Sejmu 7 czerwca 2023 roku. Po dwóch czytaniach na posiedzeniach Sejmu RP i następnie w pracy w komisjach sejmowych w dniu 12 lipca 2023 r. poseł sprawozdawca Sławomir Skwarek odczytał sprawozdanie komisji (druk nr 3479-A), składając wniosek o odrzuceniu poprawek. Sejm większością głosów odrzucił ten wniosek. Nawet Senat podjął uchwałę w dniu 28 lipca 2023 roku o odrzucenie ustawy. Ostatecznie posłowie odrzucił uchwałę Senatu.  Za nowelizacją głosowało 248 posłów, przeciw było 203, od głosu wstrzymał się 1 poseł, więc nowe przepisy zostały skierowane do podpisu prezydenta, który złożył stosowny podpis 1 września 2023 roku. 

Według strony społecznej przyjęte rozwiązanie będzie ważne dla grupy szacowanej na ok. 200-250 tys. osób, organizacji zrzeszających pasjonatów poszukiwań, zabytków, historii i jej materialnych świadectw – obywateli różnej płci, w różnym wieku o zróżnicowanym wykształceniu, pozycji materialnej i zawodowej, realizujących pasję poszukiwań przy pomocy detektorów metali. Proponowana regulacja wpłynie ponadto na efektywność pracy administracji publicznej. Wzrost zainteresowania amatorskimi poszukiwaniami zabytków sprawił, że obecna procedura administracyjna przestała być efektywna, a nawet wydolna przy założeniu dbałości o zachowanie dziedzictwa kulturowego. Obecnie szacuje się, że zaledwie 1% obywateli poszukujących zabytków korzysta z procedury administracyjnej. Reszta pozostaje poza systemem. (Według uzasadnienia zawartego w projekcie https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/9FB134537D0A14B8C12589D0005451CE/%24File/3383.pdf )

Ważnym głosem w dyskusji był głos posła Jarosława Sachajko, który w swoim przemówieniu uzasadniającym wprowadzane nowelizacji  powiedział, że – ” Celem ustawy jest m.in. zwiększenie bezpieczeństwa dziedzictwa kulturowego poprzez wyłączenie z amatorskich poszukiwań miejsc pozostających pod ochroną konserwatorską, a także miejsc pochówków, miejsc kaźni i pomników zagłady. Proponowane zmiany są zgodnie z zapisami ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską Konwencji ramowej Rady Europy o wartości dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, umożliwią także włączenie dużych grup społecznych w polski system ochrony dziedzictwa kulturowego i archeologicznego”…… a także największym walorem nowelizacji jest „próba wciągnięcia tych ludzi z ich pasjami do ram prawnych poprzez tę aplikację, która będzie oznaczała, że każdy kto wychodzi w teren, jeżeli nie chce łamać prawa, natychmiast ma ją uruchamiać”.(więcej https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/sejm-za-nowelizacja-ustawy-o-ochronie-zabytkow-i-opiece-nad-zabytkami )

Tak, ustawa zakłada wdrożenie aplikacji mobilnej, a właściwie całego systemu teleinformatycznego, wspierającego obywateli zajmujących się amatorskim poszukiwaniem zabytków. Aplikacja będzie miała za zadanie ułatwić komunikację na linii obywatel – urzędnik oraz uprościć ocenę zgłaszanych znalezisk. Będzie także nośnikiem informacji przestrzennej o zasięgach stref wyłączonych z poszukiwań. Ma mieć ponadto za zadanie odciążenie w wielu czynnościach urzędów konserwatorskich. 

Czyli w skrócie, jakie nastąpiły zmiany? Głownie nowym rozwiązaniem jest to, że zgodę na poszukiwania wydawać ma właściciel nieruchomości (jak było do tej pory) a poszukiwania należy zgłosić w specjalnym rejestrze za pomocą aplikacji mobilnej (to jest nowość).

Analizując wszystkie zmiany do ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840 oraz z 2023 r. poz. 951) można wyróżnić następujące ważne sprawy o których nie powinni zapomnieć poszukiwacze (od 1 maja 2024r.) a mianowicie zgodnie z Art. 36b.:

  1. Poszukiwania ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych przy użyciu urządzeń elektronicznych lub technicznych może prowadzić osoba pełnoletnia pod warunkiem posiadania zgody właściciela nieruchomości i posiadacza nieruchomości oraz po dokonaniu zgłoszenia poszukiwań do rejestru poszukiwań.
  2. Zgłoszenia poszukiwań, o których mowa w ust. 1, dokonuje się przed rozpoczęciem poszukiwań za pomocą aplikacji mobilnej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. 
  3. Zgłoszenie poszukiwań, o których mowa w ust. 1, powinno zawierać: 1) oznaczenie zgłaszającego: imię i nazwisko, numer PESEL albo numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL, adres do korespondencji oraz adres poczty elektronicznej; 2) termin oraz zakres terenowy prowadzenia poszukiwań, o których mowa w ust. 1; 3) oświadczenie zgłaszającego o posiadaniu zgody właściciela nieruchomości i posiadacza nieruchomości na prowadzenie poszukiwań; 4) oświadczenie zgłaszającego o byciu osobą pełnoletnią; 5)  oświadczenie zgłaszającego o zobowiązaniu się do zgłaszania znalezionego przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, że jest zabytkiem archeologicznym albo innym zabytkiem ruchomym; 6) oświadczenie zgłaszającego o prawdziwości danych i informacji zawartych w zgłoszeniu poszukiwań, o których mowa w ust. 1. 
  4. Oświadczenia, o których mowa w ust. 3 pkt 3–6, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. 
  5. W odniesieniu do tego samego zakresu terenowego prowadzenia poszukiwań, o których mowa w ust. 1, może być dokonane przez dowolną liczbę zgłaszających. 
  6. Z chwilą otrzymania potwierdzenia zgłoszenia poszukiwań, o których mowa w ust. 1, jest ono skuteczne i można rozpocząć poszukiwania.

Jednocześnie następny Art. 36c  ustawy wymienia miejsca na których są zabronione poszukiwania w miejscach takich jak: 

1) będących zabytkami wpisanymi do rejestru, wpisanymi do rejestru wraz z otoczeniem lub ujętymi w ewidencji zabytków i w odległości mniejszej niż 10 metrów od nich; 

2) będących zabytkami uznanymi za pomnik historii; 

3) parków kulturowych; 

4) ochrony dziedzictwa kulturowego objętych ochroną na podstawie Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjętej w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r., i ich stref buforowych; 

5) którym przyznano Znak Dziedzictwa Europejskiego, o którym mowa w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1194/2011/UE z dnia 16 listopada 2011 r. ustanawiającej działanie Unii Europejskiej na rzecz Znaku Dziedzictwa Europejskiego; 

6) cmentarzy, dawnych cmentarzy, mogił i grobów wojennych oraz miejsc kaźni; 

7) Pomników Zagłady i ich stref ochronnych; 

8) objętych wnioskiem o wydanie pozwolenia, o którym mowa w art. 36 ust. 1 pkt 5, lub tym pozwoleniem. 

Bardzo ważne –  Osoba prowadząca poszukiwania, o których mowa w art. 36b ust. 1, jest obowiązana przerwać poszukiwania w miejscu znalezienia zwłok lub szczątków ludzkich, przedmiotów lub substancji groźnych dla zdrowia i życia ludzi, w szczególności materiałów wybuchowych oraz toksycznych substancji chemicznych, i zawiadomić niezwłocznie najbliższą jednostkę Policji.

Jeżeli chodzi o rejestr poszukiwań to gromadzi on następujące dane i informacje: 

1) imię i nazwisko, numer PESEL albo numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL, adres do korespondencji oraz adres poczty elektronicznej osoby zgłaszającej poszukiwania, o których mowa w art. 36b ust. 1; 

2) termin oraz zakres terenowy zgłoszonych poszukiwań, o których mowa w art. 36b ust. 1; 

3) oświadczenie zgłaszającego poszukiwania, o których mowa w art. 36b ust. 1, o posiadaniu zgody właściciela nieruchomości i posiadacza nieruchomości na prowadzenie poszukiwań; 

4) oświadczenie zgłaszającego o byciu osobą pełnoletnią; 

5)  oświadczenie o zobowiązaniu się do zgłaszania znalezionych przedmiotów, które mogą być zabytkami; 

6) oświadczenie zgłaszającego o prawdziwości danych i informacji zawartych w zgłoszeniu; 7) informacje o zgłoszonych zabytkach ruchomych, o których mowa w art. 36b ust. 1, oraz znalezionych zabytkach, o których mowa w art. 33a ust. 5. 3. Administratorem danych, w tym danych osobowych, gromadzonych w systemie teleinformatycznym, o którym mowa w ust. 1, jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Jeżeli chodzi o przepisy karne to został uchylony art. 109c mówiący o tym, że: „Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Jeżeli chodzi o przepisy karne to po uchylonym art. 109c dodano art. 109d i art. 109e w brzmieniu: 

„Art. 109d. 1. Kto wbrew postanowieniom art. 36c ust. 1 poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych przy użyciu urządzenia elektronicznego lub technicznego podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.  

  1. Tej samej karze podlega, kto na polskich obszarach morskich bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych przy użyciu urządzenia elektronicznego lub technicznego. 

Art. 109e. Kto prowadzi poszukiwania ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych przy użyciu urządzenia elektronicznego lub technicznego bez dopełnienia obowiązku dokonania zgłoszenia poszukiwań, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”; 

Natomiast po art. 116  w brzmieniu: „Kto niezwłocznie nie powiadomił wojewódzkiego konserwatora zabytków lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo dyrektora urzędu morskiego o przypadkowym odkryciu przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem archeologicznym, a także nie zabezpieczył, przy użyciu dostępnych środków, tego przedmiotu i miejsca jego znalezienia, podlega karze grzywny. 

  1. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec nawiązkę do wysokości dwudziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia na wskazany cel społeczny związany z opieką nad zabytkami.

dodaje się też art. 116a i art. 116b w brzmieniu:  

„Art. 116a. Kto niezwłocznie nie zawiadomił właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków o znalezieniu lub pozyskaniu, w wyniku poszukiwań, o których mowa w art. 36b ust. 1, przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, że jest on zabytkiem archeologicznym lub innym zabytkiem ruchomym, nie zabezpieczył lub nie oznaczył jego miejsca znalezienia podlega karze grzywny.

 Art. 116b. Kto niezwłocznie nie zawiadomił właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków o znalezieniu lub pozyskaniu na obszarze nie większym niż 100 m2 co najmniej trzech przedmiotów, co do których istnieje przypuszczenie, że są one zabytkami archeologicznymi lub nie wstrzymał poszukiwań do czasu przeprowadzenia czynności, o których mowa w art. 33a ust. 3, podlega karze grzywny.”.

Tak więc za wykroczenie uznaje się niezgłoszenie poszukiwań prowadzonych na obszarach nieobjętych zakazem prowadzenia poszukiwań. Przewidziana jest także możliwość orzeczenia sądowego zakazu poszukiwań do 3 lat w przypadku działania w warunkach recydywy.

Na koniec chciałbym poruszyć również zagadnienie nie objęte omawianymi zmianami powyższej ustawy a mianowicie użycia dronów do poszukiwań meteorytów.

Otóż w niedługim czasie problemem, będzie ingerencja dronów wyposażonych w optoelektronikę, która w znacznym stopniu może również ograniczać nasze prawo do prywatności. Dotykamy tutaj zagadnienia niezmiernie wrażliwego, dotyczącego obawy naruszenia kwestii związanego z ochroną danych osobowych, jak również poszanowania podstawowych wolności obywateli. 

Opisałem te zagadnienia obszernie w Meteoryt nr 4 z 2016 roku, strony 29-35. (http://www.meteoryt.info/Met416.pdf) 

Nowe technologie są elementem naszej codzienności, będą w coraz większym zakresie ingerować w nasze życie, ale żeby nie niosło to za sobą poważnych konsekwencji społecznych, musimy zachować odpowiedzialność i rozsądek, jednocześnie dbając o gwarancje ochrony naszych podstawowych praw i wartości jakimi są wolność i prywatność. 

Należy jeszcze dodać, że udając się na poszukiwania meteorytów poza granice Polski należy dobrze upewnić się w ambasadzie konkretnego kraju o regulacjach prawnych dotyczących poszukiwań za pomocą dronów lub też udać się na poszukiwania na miejscu z osobą posiadającą tamtejsze uprawnienia oraz stosowne zezwolenia i oczywiście znajomość terenu. 

Stanowczo odradzam udawanie się w rejony konfliktów zbrojnych czy też rejony o niepewnej sytuacji politycznej. 

Nadto w przypadku odkrycia dronem meteorytu na danym terenie nie należy zapominać o uzyskaniu stosownej zgody na wejście na dany teren, co już zostało niejednokrotnie wyjaśnione w wielu moich publikacjach. Właściciel nieruchomości ma prawo do prywatności i może też zabronić lotów dronów nad swoją posesją, jeśli nie zgadza się na to. Dodatkowo, w Polsce istnieją również ograniczenia odnoszące się do lotów dronów w określonych strefach. Zakaz wykonywania lotów dronami obowiązuje w pobliżu lotnisk, obiektów wojskowych, w parkach narodowych, czy innych obiektach obwarowanych specyficznymi regulacjami w zakresie bezpieczeństwa. Loty dronem są dozwolone w przestrzeni otwartej, z zastrzeżeniem co do wysokości i masy statku powietrznego. Prawdopodobnie w przypadku poszukiwań  nie będzie to używane w miejscu publicznym, ale jeśli tak, to należy też używać aplikacji DroneRadar. Jest to narzędzie powiązane z systemami PAŻP, przez którą należy według przepisów zgłaszać praktycznie każde poderwanie drona z ziemi. 

Zgodnie z art. 206 Prawa Lotniczego  odpowiedzialność za szkody spowodowane ruchem statków powietrznych podlegają przepisom prawa cywilnego o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przy posługiwaniu się mechanicznymi środkami komunikacji. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez ruch mechanicznego środka komunikacji jest opisana w art. 435 i 436 Kodeksu Cywilnego. Osoba sterująca dronem odpowiada za wszystkie szkody wyrządzone na osobach lub mieniu, chyba że: 1)szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej (np. nagły porywisty wiatr, ale należy pamiętać, że użytkując drona należy brać pod uwagę warunki meteorologiczne, 2)szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego lub innej osoby, za którą nie ponosimy odpowiedzialności (np. jeżeli poszkodowany specjalnie rzucał w czymś w drona, a w efekcie rzecz ta uległa zniszczeniu albo jeżeli ktoś przeszkadzał nam w sterowaniu drona). Trzeba również podkreślić, że odpowiedzialność ponosi osoba sterująca dronem w chwili wyrządzenia szkody, a nie właściciel drona. Oczywiście zabezpieczeniem się jest wykupienie ubezpieczenia OC obejmującego szkody wyrządzone przez naszego drona.

Dlatego dla  powstania obowiązku naprawienia szkody muszą zostać spełnione przesłanki odpowiedzialności cywilnej, to jest zdarzenie z którym system prawny łączy czyjś obowiązek naprawienia szkody, w tym wypadku szkoda wyrządzona przez ruch poszukiwacza (lub operatora drona), powstanie szkody oraz związek przyczynowy między zdarzeniem, a szkodą.

Proponuję zapoznać się z szerszymi aspektami prawnymi zawartymi w informatorze Policji – https://www.ulc.gov.pl/_download/bezpieczenstow_lotow/prezentacje-2014/drony_aspekt_prawny_na_konferencj%C4%99_%C5%81azarski.pdf  

Jeszcze jedna bardzo ważna uwaga, jeżeli latamy dronem filmując teren to musimy mieć na uwadze również, że Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. wprowadza  (art. 9). zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347, 641 i 1615), gdzie  po art. 616 dodaje się art. 616a a po art. 683 dodaje się art. 683a, które to wprowadzają: zakaz fotografowania (filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu) obiektów wojskowych, mostów, czy lotnisk, obiektów strategicznych, portów, zapór wodnych, węzłów, ważnych dworców kolejowych. Lista obiektów jest otwarta, a definicja szeroka. Złamanie tego zakazu będzie wykroczeniem, za które może grozić konfiskata sprzętu. Lepiej też nie robić sobie selfie, bo może okazać się, że w tle są jakieś zakazane obiekty. (https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/3232_u.htm ) 

Mając powyższe na uwadze radzę się dokładnie zapoznać z tymi przepisami !!!!

Jeszcze przy okazji tych zmian, na zakończenie chciałbym zwrócić uwagę na ważne uwagi dotyczące poszukiwań o których pisałem już w 2002 roku w Meteorycie Nr.1/2002, s.19-22 (http://www.meteoryt.info/Met102.pdf  ) Otóż w tym numerze  w moim artykule pt. „Prowadzenie poszukiwań meteorytów za pomocą wykrywaczy do metali a kwestia prawna ich legalności”, zamieściłem również zasady prowadzenia poszukiwań tzw. pozaarcheologicznych, gdzie proponowałem poszukiwania zbiorowe przez  „Grupę poszukiwawczą meteorytów”. Dlatego też w ramach Polskiego Towarzystwa Meteorytowego mogą powstawać nieformalne Grupy Poszukiwań Meteorytów (chyba że członkowie zechcą wpisania tego pomysłu do Statutu PTMetu, co musiałoby być przegłosowane formalnie na zjeżdzie). Grupy te mogą działać w różnych częściach naszego kraju i mogłyby współpracować z odpowiednimi stacjami obserwacji bolidów zgodnie z postanowieniami Walnego Zebrania członków PTM z dnia 25 kwietnia 2003r. (http://www.ptmet.org.pl/old/bolid.htm ) jak również z terenowymi archeologami. W ten sposób poszukiwania meteorytów mogłyby być koordynowane i wspierane oczywiście legalnymi działaniami  przez Polskie Towarzystwo Meteorytowe.

A tutaj też mała dygresja w tym też numerze, co mnie niezmiernie ucieszy, zapowiadano powstanie Polskiego Klubu Meteorytowego, na wzór innych klubów w Europie, ale dzięki mojej namowie i mojej inwencji przerobienia  statutu przygotowanego przez kol. Jarosława Bandurowskiego ,( zamieszczonego na stronach  17-18), powstało Polskie Towarzystwo Meteorytowe, do czego się walnie przyczyniłem przerabiając na miejscu spotkania w Guciowie statut klubowy na statut Towarzystwa. O czym już pisałem w swoich wspomnieniach.

Wracając do tematu to musimy jeszcze poczekać na wydanie rozporządzenia w sprawie warunków i trybu przyznawania nagród pieniężnych lub dyplomów dla znalazców zabytków archeologicznych co stanowić będzie wykonanie przepisu upoważniającego zawartego w art. 34 ust. 6 zmienianej ustawy. Przepisy aktu wykonawczego będą miały na celu ustalenie trybu przyznawania nagród przewidzianych dla osób, które odkryły, znalazły przypadkowo, znalazły lub pozyskały w wyniku prowadzonych zgodnie z przewidzianym w przepisach prawa trybem poszukiwania zabytków, zabytki archeologiczne. Także na razie musimy też poczekać na wydanie rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicznych działania aplikacji cyfrowej w wersji przeglądarkowej i wersji mobilnej dla osób poszukujących zabytki, oraz szczegółowego trybu dokonywania zgłoszeń poszukiwań, a także zgłoszeń znalezionych przedmiotów co stanowić będzie realizację przepisu upoważniającego zawartego w art. 36d ust. 9 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w nowym brzmieniu. Wprowadzone przepisami aktu wykonawczego regulacje pozwolą na sprawną obsługę prowadzenia poszukiwań zabytków przez wojewódzkich konserwatorów zabytków przy pomocy specjalnej aplikacji cyfrowej. Stworzenie aplikacji umożliwi uzyskanie dostępu do informacji na temat obszarów wyłączonych z możliwości prowadzenia poszukiwań, co będzie stanowiło znaczne wzmocnienie ochrony zabytków na tych obszarach. Według ustawodawcy wprowadzenie aplikacji będzie też realizowało cel edukacyjny z zakresu edukacji archeologicznej i historycznej.

Po ukazaniu się wyżej wspomnianych dodatkowych aktów prawnych opublikuję je z komentarzem w części II.

Zdjęcie tytułowe – rysunek wykonany przez artystę – Wiesław Zięba (1947-2022) 

Źródła oraz dodatkowa literatura:

  1. Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, http://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/3383_u/$file/3383_u.pdf
  2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/ochrona-zabytkow-i-opieka-nad-zabytkami-17051617 
  3. A. Kotowiecki, Status prawny meteorytów w Polsce, Wadowice 2020 rok, http://www.ptmet.org.pl/status-prawny-meteorytow-w-polsce-stan-na-rok-2020-mgr-andrzej-kotowiecki/?fbclid=IwAR1lRHJLKKW626latUDa78ET904Y3_cELExcu-5_Z1PZGxbWrCZN5JQ6m6g 
  4. A. Kotowiecki – „Prowadzenie poszukiwań meteorytów za pomocą wykrywaczy do metali a kwestia prawna ich legalności” – „Meteoryt” Nr.1/2002, s.19-22. http://www.meteoryt.info/Met102.pdf 
  5. A. Kotowiecki, Poszukiwania meteorytów z użyciem dronów, a kwestie prawne ich użycia, w tym w szczególności prawo do prywatności, Meteoryt nr 4/2016,s.29-35, http://www.meteoryt.info/Met416.pdf
  6. Drony aspekty prawne – https://www.ulc.gov.pl/_download/bezpieczenstow_lotow/prezentacje-2014/drony_aspekt_prawny_na_konferencj%C4%99_%C5%81azarski.pdf
  7. Loty Dronów VS „NIELOTNICZE” Akty Prawne, https://www.swiatdronow.pl/loty-dronow-vs-nielotnicze-akty-prawne
  8. USTAWA z dnia 17 sierpnia 2023 r. , o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/3232_u.htm
  9. Ochrona zabytków i opieka nad nimi. Do Sejmu wpłynął projekt ustawy, https://www.tvpparlament.pl/70435281/ochrona-zabytkow-i-opieka-nad-nimi-do-sejmu-wplynal-projekt-ustawy
  10. dr Paulina Florjanowicz – Archeolog, Dyrektor Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów – Oświadczenie w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami, https://www.nimoz.pl/aktualnosci/oswiadczenie-w-sprawie-poselskiego-projektu-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-ochronie-i-opiece-nad-zabytkami.html