18 sierpnia 1920 r. Dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewskij dowiedział się, że pod Warszawą poniósł klęskę. Tuchaczewskij dowodził swymi wojskami z Mińska na Białorusi, w czasie bitwy warszawskiej znajdował się 500 km od linii frontu. Polacy blokowali bolszewikom łączność, a sowiecki komandir nie spodziewał się tak mocnego uderzenia ze strony polskiej, którą miał za wyczerpaną i bliską klęski. Oczekiwał na meldunek, że jego wojska zdobyły Warszawę.
……………………………………………………………
Naczelny Wódz J. Piłsudski wezwał ludność cywilną do rozbrajania uciekających bolszewików – był przypadek, gdy kobiety wiejskie z motykami wzięły do niewoli baterię artylerii bolszewickiej.

REKLAMA

W bitwie warszawskiej straty strony polskiej: 4,5 tys. poległych, bolszewicy stracili – 25 tys.
zabitych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. zostało internowanych przez Niemców na terenie Prus Wschodnich.

Po zakończeniu walk polsko-bolszewickich (18 października 1920 r.) w Polsce znajdowało się ponad 85 tys. sowieckich jeńców wojennych. Z tej liczby 25 tys. zgłosiło się na ochotnika do formowanych w Polsce antybolszewickich oddziałów wojskowych.

Ze względu na trudną sytuację Polski zniszczonej działaniami wojennymi (była groźba głodu) i wybuchających epidemii chorób zakaźnych (tyfusu, czerwonki, cholery, grypy hiszpanki), gdy umierały tysiące Polaków śmiertelność wśród jeńców sowieckich w polskich obozach wynosiła 17–20%. Ogniska chorób pojawiły się tam wraz z wziętymi do niewoli chorymi zakaźnie żołnierzami sowieckimi już w 1919 r. W ciągu kolejnych trzech lat w polskiej niewoli zmarło 16–18 tys. jeńców sowieckich. Dodajmy, że w tym samym czasie na choroby zakaźne zmarło też ponad dwadzieścia tysięcy polskich żołnierzy.

Władze Rosji obecnie twierdzą, że Polacy celowo wymordowali jeńców sowieckich i mord w Katyniu miał być odwetem za „polską zbrodnię”. Gorbaczow ogłaszając, że Katyń był sowiecką zbrodnią kazał ją w ten sposób „zrównoważyć”. Odnotować należy, że w tamtym czasie śmiertelność jeńców polskich w niewoli sowieckiej była większa od śmiertelności jeńców sowieckich w Polsce. W obozach sowieckich zginęło około 20 tys. jeńców polskich spośród ogólnej ich liczby wynoszącej około 51 tys.

Po zakończeniu wojny z bolszewikami w 1921 r. w ramach wymiany do Rosji wyjechało ponad 65 tys. jeńców sowieckich, a do Polski wróciło około 26 tys. jeńców polskich. Ci z jeńców sowieckich, którzy wrócili do ZSRS, oskarżeni o szpiegostwo na rzecz Polski zostali zamordowani w latach 30. na rozkaz Stalina, który kazał włączyć ich do tzw. operacji polskiej NKWD. Wtedy zamordowano też tych byłych polskich jeńców, którzy pozostali w ZSRS.

Autor: prof. Romuald Szeremietiew
Polski polityk, publicysta, doktor habilitowany nauk wojskowych specjalista w zakresie obronności (habilitacja „O bezpieczeństwie Polski w XX wieku”), nauczyciel akademicki, m.in. profesor nadzwyczajny Akademii Obrony Narodowej i Akademii Sztuki Wojennej, więzień polityczny PRL, poseł na Sejm III kadencji, były wiceminister i p.o. ministra obrony narodowej.