Bez nerek nie da się żyć! Usuwają one toksyczne związki przemiany materii i pilnują, aby organizm nie został zatruty. Czasami jednak nie domagają i wówczas – „Houston, mamy problem”!

Pierwsze objawy schorzeń mogą pojawić się po kilku, ba, nawet kilkunastu latach, gdy w organizmie doszło już do poważnych uszkodzeń wielu innych narządów. Przewlekła choroba nerek może doprowadzić do ich niewydolności, a statystyki są dramatyczne. Szacuje się, że w wieku powyżej 65 roku życia, nawet 30% osób może cierpieć na przewlekłą niewydolność nerek. Bądźcie czujni, ponieważ choroby nerek, takie jak kamica nerkowa czy zapalenie miedniczek, bardzo szybko dają objawy i chory z powodu bólu błyskawicznie tafia do lekarza. Natomiast przewlekła choroba nerek, rozwijająca się latami jest o wiele bardziej groźna. Dlatego wymaga szczególnej czujności, zwłaszcza u osób, które należą do grupy ryzyka, czyli osoby z cukrzycą, nadciśnieniem i miażdżycą. A przecież tak łatwo temu zapobiec. Profilaktyka chorób nerek jest bardzo łatwa – wystarczy wykonać ogólne badanie moczu i oznaczyć stężenie kreatyniny we krwi. Osoby będące w grupie ryzyka powinny takie badanie wykonać przynajmniej raz w roku.

Ostatnio o schorzeniach nerek zrobiło się dość głośno. Z jednej strony – dlatego, że występują coraz częściej. Ale jest też inna przyczyna – pojawiły się bowiem nowe możliwości diagnozowania oraz leczenia chorób nerek. Nowoczesne badania pozwalają wcześnie wykryć przyczynę kłopotów, co w połączeniu z nowymi terapiami zwiększa szanse wyleczenia schorzeń, wobec których do niedawna medycyna była bezradna.

Problem z chorobami nerek polega na tym, że w wielu przypadkach rozwijają się one, nie powodując żadnych dolegliwości. Co więcej, ból pojawiający się w tych okolicach ciała zwykle ma swe źródło wcale nie w nerkach. Może oznaczać ucisk na korzonki nerwowe lub jakieś schorzenie kręgosłupa. Nawet nowotwory nerek na wczesnym etapie rozwoju nie sprawiają bólu. Ale jest też grupa schorzeń nerek, w których właśnie ból jest pierwszym objawem. To zakażenie dróg moczowych i kamica. Dolegliwości zlokalizowane są w dole brzucha, towarzyszy im gorączka oraz zmiany biochemiczne w moczu, np. duża liczba leukocytów, erytrocytów czy bakterii w osadzie. Badanie krwi może wykazać leukocytozę i wysokie OB. Kamica nerkowa – choroba polega na tworzeniu się w nerkach złogów (kamieni) minerałów i skrystalizowanych soli. Niewielkie kamienie usuwane są z organizmu samoistnie. Natomiast większe przemieszczając się kierunku pęcherza moczowego, podrażniają i rozciągają moczowody, powodując silny ból i blokują odpływ moczu. Gdy kamień osiąga duże rozmiary może się zaklinować i spowodować poważne powikłania.

Ciekawostka – największy na świecie kamień usunięty z pęcherza moczowego ważył prawie 2 kg. Miał 20 cm długości 10 cm wysokości. Posiadaczem tego giganta był Brazylijczyk Jose de Castro de Silva. Kamień usunięto mu w szpitalu w San Paolo.

Schorzenia nerek często są następstwem źle leczonych angin czy przeziębień, np. różne postacie ostrych lub przewlekłych kłębuszkowych zapaleń nerek. Postępują latami i zazwyczaj wykrywa się je po zleconej analizie moczu lub oznaczeniu kreatyniny. Odmiedniczkowe zapalenie oraz zapalenie kłębuszków nerek dotyczą głównie kobiet. Wynika to z ich anatomii – krótka cewka moczowa ułatwia wnikanie bakterii. Najczęstszym sprawcą tej choroby jest Escherichia coli. Odmiedniczkowe zapalenie nerek często jest skutkiem rozszerzającej się infekcji cewki moczowej. Ryzyko zachorowania wzrasta przy kamicy nerkowej, zaburzeniach w odpływie moczu, cukrzycy, ciąży i u osób prowadzących bujne życie seksualne.

Zapalenie kłębuszków objawia się bólem głowy, zaburzeniami widzenia, obrzękami twarzy i podudzi, oraz mniejszą ilością wydalanego moczu, który przybiera rdzawą barwę W obu przypadkach pomaga leczenie antybiotykami. Ostra niewydolność nerek ma gwałtowny przebieg, ale jest odwracalna. Błyskawicznie zmniejsza się ilość wydalanego moczu, pojawiają się obrzęki (twarzy, rąk, nóg), nudności, wymioty i biegunki. Chory jest bardzo osłabiony. Może dojść do znacznego wzrostu masy ciała – nawet do kilku kilogramów dziennie. W bardzo ciężkiej postaci bywa, że oddech miewa zapach moczu. Taki stan jest zagrożeniem życia i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Jak więc wynika z powyższych informacji, dla własnego bezpieczeństwa warto jest raz w roku zrobić ogólne badanie moczu. Na rozwijającą się chorobę nerek lub dróg moczowych może wskazywać nawet niewielka ilość białka w moczu, a także krwinek białych i czerwonych. Nie powinno w nim być też wałeczków. Ale wyniki musi zobaczyć lekarz, bo tylko on może je właściwie ocenić i w razie potrzeby zlecić inne badania lub też od razu rozpocząć prawidłowe leczenie. Warto też samemu obserwować zmiany barwy moczu, jego konsystencji, przejrzystości i zapachu. Innymi symptomami, które mogą sugerować chorobę nerek, są m.in.: pogorszenie samopoczucia, apatia, senność, nadmierna bladość skóry, bóle głowy, gorączka, wymioty, zaparcia, obrzęki nóg, podwyższone ciśnienie krwi. Pojawić się może skąpomocz lub zbyt częste oddawanie moczu, ale każda zmiana dobowego rytmu opróżniania pęcherza powinna zwrócić naszą uwagę.
Pokochajcie odpowiednią dietę

W każdym przypadku choroby nerek należy unikać potraw smażonych, pieczonych i duszonych z dodatkiem tłuszczu. Najlepszą metodą jest gotowanie potraw na parze. Najlepiej spożywać chudy drób i cielęcinę. Ale należy pamiętać, że porcje nie powinny przekraczać 150 g. Wskazane jest również spożywanie otrębów ryżowych i kukurydzianych. Przy kamicy nerkowej ważne jest picie dużej ilości płynów, nawet do 3 litrów dziennie. Oczyszczanie nerek będzie skuteczniejsze, kiedy do diety wprowadzimy soki jedno- lub wielowarzywne np. z marchwi, selera, pietruszki i pomidorów. Możemy też wprowadzić owoce sezonowe, które działają moczopędnie. Są to truskawki, poziomki, agrest, gruszki, a zwłaszcza mieszane z żurawiną i borówkami. Soki warzywne i owocowe najlepiej pić 3 razy dziennie po pół szklanki przed posiłkiem.

 

Wrogowie nerek

Nerki bardzo nie lubią soli. Pamiętajcie, że znajduje się ona także w wędlinach, kwaszonej kapuście, wędzonych rybach, konserwach oraz mrożonkach. Unikajcie też produktów zawierających szczawiany, których nadmiar pozostaje w nerkach. Trzeba, więc zrezygnować z warzyw takich jak szpinak, rabarbar, buraki i botwina. Zrezygnujcie również z napojów gazowanych, gdyż zawierają one kwas fosforowy sprzyjający powstawaniu złogów.
Tak, więc kochani dbajmy o nerki, bo to najcenniejszy filtr w naszym organizmie, bez którego żyć się nie da…

Przy współpracy specjalisty, doktor Aliny Hapter opracowała: Anna Szymborska