W dzisiejszym świecie, gdzie relacje międzyludzkie są równie skomplikowane, jak algorytmy analizujące naszą aktywność w sieci, a najłatwiejszą formą poznania kogoś stają się portale internetowe oraz media społecznościowe obserwujemy zjawisko, które budzi niepokój i skłania do refleksji. Bardzo często jest tak, że ludzie będący już w formalnych związkach, wchodzą w nowe relacje, ukrywając przed nowym partnerem kluczowe fakty ze swojego życia. Co się kryje za takim działaniem? Jakie ma to konsekwencje dla obu stron dotyczące ich wzajemnych interakcji? Jak zmienia się dynamika związku po ujawnieniu niewygodnych faktów? Ten artykuł to próba odpowiedzi na te i inne pytania związane z tym tematem.

REKLAMA

Cyber randka

Cyberprzestrzeń to ogromne wyzwanie przed którym stanęła cała ludzkość. Wyzwanie z którym każdy z nas, czasami nawet bezwiednie styka się niemal codziennie. Bardzo trafnie te zagrożenia oraz pokusy opisuje w swojej książce pt. „Cyber Kontra Real” socjolog Prof Andrzej Zybertowicz. Wskazuje on na niepokojące zjawisko uzależniania nas od wirtualnego świata co daje olbrzymią przewagę tzw. cyber panom z Doliny Krzemowej w kreowaniu i wpływaniu na nasze zachowania, nie tylko te konsumpcyjne ale także światopoglądowe oraz kulturowe. Zatem algorytmy ich dynamika i zasięgi mają bardzo duży wpływ na naszą aktywność, psychikę, własne potrzeby i deprywacje, na ambicje oraz etykę, na wszystkie te rzeczy, które towarzyszą nam niemal przez całe życie. W tym artykule jednak zajmiemy się szczególnym rodzajem tych zachowań, dotyczącym tworzenia wirtualnych związków i przenoszenia ich do świata rzeczywistego.

Tworzenie nowych relacji w wirtualnej rzeczywistości z pozoru wygląda bardzo kusząco i niemal na każdej płaszczyźnie oferuje sporą przestrzeń do „chowania” się ze swoim prawdziwym „ja”, z faktami ze swojego życia mogącymi wpłynąć na tworzoną relacje za zasłoną różnego rodzaju komunikatorów, tak długo jak to jest konieczne. Często fakty niewygodne dla którejś ze stron są ujawniane dopiero wtedy gdy między osobami wchodzącymi w taką relacje wytworzy się emocjonalna więź. Ludzie często stosują takie strategie stopniowego ujawniania informacji, zwłaszcza tych, które mogą być postrzegane jako ryzykowne lub kontrowersyjne, ujawniając je dopiero wtedy gdy czują się bezpiecznie i pewnie w nowej relacji. Dlatego warto tutaj jasno podkreślić, że ujawnienie tego, że się jest w innym związku formalnym, emocjonalnym, społecznym, dopiero wtedy gdy obie strony już są zaangażowane uczuciowo, często jest postrzegane jako akt nielojalności oraz manifestacja głęboko zakorzenionych lęków i napięć.

Psychologiczne labirynty

W labiryncie ludzkich relacji, gdzie emocje splatają się z pragnieniami zdarza się, że prawda celowo skrywana jest w cieniu. Coraz częściej psychologowie i socjologowie obserwują zjawisko, w którym osoby będące w formalnych związkach, nawiązują nowe relacje, ukrywając przed nowym partnerem kluczowe fakty ze swojego życia. Badania nad psychologią relacji wskazują, że motywacje takiego zachowania są złożone. Ludzie ci, wikłając się w emocjonalne labirynty, często kierują się pragnieniem ucieczki od własnych, wewnętrznych konfliktów. Lęk przed konfrontacją z trudną prawdą, obawa przed odrzuceniem, a także pragnienie chwilowego ukojenia w ramionach nowego partnera, stają się siłą napędową ich działań. Esther Perel, znana psychoterapeutka i autorka książek o relacjach, podkreśla, że ukrywanie prawdy jest formą mechanizmu obronnego. Ludzie ci, bojąc się napięcia, jakie wywołałoby ujawnienie faktów, budują iluzję bezpieczeństwa. Jednak, jak pokazuje życie, ta iluzja prędzej czy później pęka, odsłaniając bolesną rzeczywistość. Taka przyjęta przez jedną ze stron strategia jest rodzajem gry, którą dobrze opisuje Eric Berne, książce „W co grają ludzie”. Podkreśla on że wpadanie w takie „komunikacyjne pułapki”, które znacząco zmieniają nasze interakcje w związku, powinny być znakiem ostrzegawczym dla obu stron!

Zatem problem jest o wiele bardziej złożony niż się wydaje. Do pełnego zrozumienia obrazu sytuacji musimy pozbyć się oceniającego tonu wobec osób wchodzących w związki z pewnym deficytem udostępnianych informacji i należy przede wszystkim poznać ich motywacje wewnętrzne, blokady oraz kontekst sytuacyjny. Jak się okazuje często najsilniejszym bodźcem, który przejmuje kontrole nad ludźmi w takich przypadkach jest strach przed niezrozumieniem, przed zmianą, osamotnienie oraz wiele innych czynników jakie kumulujemy w sobie przez całe nasze życie.

W świecie wirtualnych znajomości, ocena motywacji i zachowań ludzi wymaga ostrożności i delikatności, jak podkreśla terapeutka Magdalena Sokół. Fakt, że internet ułatwia nawiązywanie kontaktów, nie oznacza automatycznie, że jest to zjawisko negatywne czy obarczone intencjonalnym oszustwem. Warto uwzględnić, że osoby pozostające w niesatysfakcjonujących związkach, doświadczające samotności czy mające trudności w nawiązywaniu relacji w świecie rzeczywistym, często odnajdują w komunikacji online sposób na zaspokojenie swoich emocjonalnych braków. W takim kontekście wirtualna przestrzeń staje się rodzajem „emocjonalnej odskoczni”, która niekoniecznie od razu przybiera formę zdrady – może być także sposobem na autorefleksję, eksplorację własnych potrzeb czy nawet próbę zrozumienia siebie. Jak podkreśla Mgdalena Sokół, jeśli relacja internetowa ma szansę przenieść się do rzeczywistości i stać się czymś więcej, kluczowe staje się wyjście poza świat komunikatorów – spotkanie twarzą w twarz, konfrontacja z rzeczywistością, z intencjami i uczuciami, które temu towarzyszą. Dopiero wtedy możemy mówić o autentycznym kontakcie, który ma szansę na budowanie prawdziwej, opartej na zaufaniu relacji.

Literackie echa

Literatura piękna od wieków analizuje ludzkie dylematy moralne. W „Annie Kareninie” Lwa Tołstoja czy „Madame Bovary” Gustawa Flauberta, bohaterowie uwikłani w romanse, ukrywają swoje „drugie życie”, co prowadzi do tragicznych konsekwencji. Te literackie przykłady potwierdzają, że brak szczerości w relacjach, prędzej czy później, prowadzi do destrukcji. Dlatego ujawnienie prawdy to przede wszystkim akt odwagi, jest jak zdjęcie maski i pozwala na budowanie autentycznej relacji. Ukrywanie to iluzja bezpieczeństwa, która w końcu pęka. Osoby, które dowiadują się o ukrywanym związku, doświadczają emocjonalnego trzęsienia ziemi. Utrata zaufania, poczucie zdrady, a także ból i rozczarowanie, stają się ich codziennością… Tajemnice, nawet te ukrywane w dobrej wierze, zatruwają atmosferę związku, prowadząc do chronicznego stresu i obniżenia poczucia bezpieczeństwa. Generuje to głębokie emocjonalne konsekwencje, rozciągające się na wiele płaszczyzn ludzkiego życia oraz jego wszystkich społecznych uczestników.

Droga do autentyczności

Jak zatem przerwać to błędne koło? Jak zaufać znów w związku? Jak wyjść z „patu” emocjonalnego, a równocześnie zachować własną wewnętrzną integralność? Wydaje się że kluczem i pierwszym krokiem może być uświadomienie sobie własnych motywacji i lęków. W książce Radość Życia Razem autorstwa Davida D Burns, mocno wybrzmiewa fakt, że bycie razem, bez względu na okoliczności, to relacja zbudowana na nieobwinianiu i szanowaniu drugiej osoby. Na próbie jej zrozumienia i dopiero podjęciu decyzji dotyczących tej relacji. Dzięki takiemu podejściu możemy dostrzec własny wpływ na relacje, a co za tym idzie, sięgnąć po wspólne zasoby w celu jej naprawienia. Podkreślić jednak tu należy, że dialog umożliwiający zrozumienie intencji partnera nie może odbywać się za pomocą komunikatorów. Powinna to być rozmowa w cztery oczy, gdzie obie strony mogą dokładnie przyjrzeć się także niewerbalnym komunikatom jakie wysyłają, oraz w czasie rzeczywistym reagować na dynamikę dyskusji. W takim podejściu stają się rzeczywistymi uczestnikami wydarzeń dotyczących ich związku, a nie tylko komentatorami schowanymi za ekranem smartfona! Oczywiście zawsze w takich sytuacjach pomocne są także terapie indywidualne lub dla par. Przyczyni się to w fundamentalny sposób do przepracowania problemów emocjonalnych oraz nauczy budowania zdrowych relacji opartych na szczerości i zaufaniu. Naukowcy i terapeuci podkreślają, że odwaga w ujawnianiu prawdy jest aktem miłości wobec siebie i partnera. Tylko w autentycznej relacji, opartej na zaufaniu i szczerości, możemy odnaleźć prawdziwe szczęście i spełnienie.

Literatura i odniesienia:

1. Prof Andrzej Zybertowicz, Cyber Kontra Real, Wydawnictwo Nowej Konfederacji, Warszawa 2022

2. Esther Perel, Was Liebe aushält, Harper Collins, 2020

3. Eric Berne, W co grają ludzie, PWN, Warszawa 2024

4. Magdalena Sokół, Coach, Inspiratorka Zmiany, Trener Świadomego Rozwoju https://www.facebook.com/kobietazintegrowana

5. David D Burns, Radość życia razem, ZYSK i SK-A, Poznań 2024

6. MegTheTimeartistin-materiał graficzny.