Ten mały kawałek skały, gdyby moim zdaniem, został znaleziony na którymś z zaoranych pól w Polsce lub gdzieś na świecie, to na pewno nie zainteresowałby nikogo. W szczególności biorąc jeszcze pod uwagę wielkość a także zwyczajny wygląd podobny do kawałka żużlu lub czegoś niespecjalnego nikt nie zwróciłby na niego uwagi. Jednak ta mała skała mająca wagę w momencie jej znalezienia tylko 30 gramów została zauważona i zwróciła na siebie uwagę na pustyni. Chyba dlatego, że było to w okolicy, gdzie występują tektyty tj. konkretnie Szkliwo Pustyni Libijskiej, którego wiek określa się na ponad 28 milionów lat. Kamyk właśnie jedynie w tym miejscu tj. morzu piasku mógł kogoś zainteresować.

REKLAMA

Prawdopodobnie znalazcy od razu skojarzył się z meteorytem na które poluje na Saharze wielu poszukiwaczy. Jak wykazały ostatnie badania ujawnione rok temu w publikacji zamieszczonej w czasopiśmie naukowym Icarus, Volume 382 z sierpnia 2022 ta maleńka skała kosmiczna może być pierwszym fizycznym dowodem wybuchu rzadkiej supernowej.

Zespół naukowców: D. Kramers, Georgy A. Belyanin , Wojciech J. Przybyłowicz, Hartmut Winkler i Marco A.G. Andreoli – stwierdził pozaziemskie pochodzenie tego węglowego, diamentonośnego i wolnego od krzemianów kamienia o nazwie „Hypatia”, znalezionego w 1996 roku w południowo-zachodnim Egipcie. Po raz pierwszy zostało to określone w 2013 roku a ostatecznie potwierdzone w 2015 roku na podstawie właściwości izotopów argonu, helu, neonu, ksenonu i azotu. 

Co jest bardzo ciekawe skała ta została nazwana na cześć. Hypatii z Aleksandrii, która urodziła się  ok. 355 lub 370 n.e.  Została ona zamordowana w marcu 415roku w Aleksandrii. (więcej https://pl.wikipedia.org/wiki/Hypatia_z_Aleksandrii). Była ona córką matematyka, astronoma i filozofa Teona z Aleksandrii, wykształcenie matematyczne odebrała najpewniej pod jego kierunkiem. Być może kształciła się w Atenach. Jednak prawdopodobnie nigdy nie opuściła rodzinnego miasta. Była aktywna na polu nauki i filozofii. Legenda przypisuje jej wynalezienie astrolabium i rodzaju areometru. Bywa zwana też  męczennicą nauki jako ofiara morderstwa.

Naukowcy określają, że oryginalna skała, która spadła na Ziemię, musiała mieć co najmniej kilka metrów średnicy, ale rozpadła się na małe fragmenty, z których jednym jest właśnie kamień Hypatia.

Sam kamień jest również podzielony na mniejsze części, opisane przez naukowców jako kamyki, o wielkości około jednego centymetra (0,4 cala) lub mniejszej.

Członkowie zespołu natychmiast zauważyli, że struktura tego kawałka kamyka, nie przypominała żadnych znanych meteorytów odkrytych na planecie. Eksperci twierdzą, że obiekt pozaziemski mógł powstać w czasie, gdy wszechświat wciąż nabierał kształtu i może być starszy niż Słońce i otaczające je planety.

Zawiera związki mikromineralne, których nie można znaleźć nigdzie indziej w naszym regionie kosmicznym ani w znanych meteorytach i kometach, ma też potencjał wyjątkowości, tak aby napisać na nowo podręczniki historii.

Stosunki chemikaliów obecnych we fragmencie różniły się od wszystkiego, co wcześniej badano. Badanie doprowadziło do dwóch możliwych wyjaśnień.

Pierwsza sugeruje, że Hypatia jest ocalałym fragmentem meteorytu, który istniał przed powstaniem naszego Układu Słonecznego, ale został przechwycony przez grawitację Ziemi miliony lat później.

Po drugie, jest to fragment meteorytu powstały z tego samego kosmicznego obłoku pyłu, co Układ Słoneczny.

Jeśli to drugie jest prawdą, to postawiłoby pod znakiem zapytania nasz obecny model przebiegu tego procesu, który zakłada mgławicę równie rozproszonych pierwiastków, które następnie utworzyły ciała niebieskie znajdujące się w naszym zakątku kosmosu.

Dr Marco Andreoli, pracownik naukowy w szkole nauk o Ziemi na Uniwersytecie Witwatersrand i członek zespołu badawczego Hypatia powiedział coś co jeszcze prowadzi do większych pytań o jego pochodzeniu.

„W ziarnach w obrębie Hypatii stosunki pierwiastków względem siebie są zupełnie inne niż obliczone dla planety Ziemia lub zmierzone w znanych typach meteorytów. Jako takie inkluzje te są unikalne w naszym Układzie Słonecznym”.

 Petrografia i spektroskopia ramanowska próbki  Hypatii, wykazały, że ciało macierzyste było prymitywne, tj. nie przetworzone termicznie w mgławicy słonecznej. Kamień ten ma matrycę bimodalną. Jeżeli chodzi o wyniki badań próbek,  to ciekawym jest, że Typ 1 jest zasadniczo pozbawiony pierwiastków cięższych od tlenu, podczas gdy matryca 2 wykazuje unikalny, spójny wzór obfitości pierwiastków od aluminium do cynku, do sumy 4,5% wagowych. Fe jest dominujące, a Si znacznie zubożone, ze stosunkiem Si / Fe znormalizowanym przez chondryt CI wynoszącym ok. 0,1. Stosunki obfitości pierwiastków do Fe wykazują kilka korelacji, przy czym jedna grupa (Al, Si, K, Ca, Ti i Cu) jest ujemnie skorelowana z inną (P, S i Ni). Ponieważ ciało rodzicielskie było prymitywne, nie można powoływać się na zróżnicowanie magmowe w celu wyjaśnienia jakiejkolwiek części tego zbioru danych. Biorąc pod uwagę opublikowane dane spektroskopowe Ramana i modele pyłu międzygwiezdnego, naukowcy postawili hipotezę, że macierzyste ciało Hypatii składało się z pyłu międzygwiezdnego. 

Eksperci twierdzą, że ten obiekt pozaziemski mógł powstać w czasie, gdy wszechświat wciąż nabierał kształtu i może być starszy niż Słońce i otaczające je planety.

Zawiera związki mikromineralne, których nie można znaleźć nigdzie indziej w naszym regionie kosmicznym ani w znanych meteorytach i kometach, i ma potencjał, aby napisać na nowo podręczniki historii. Ostatnie badania wykonane w 2022 roku nasuwają hipotezę, że kamień Hypatia jest pierwszym dowodem na Ziemi rzadkiego wybuchu supernowej typu 1a.

Rysunek „Hipatia”  autorstwa Juleas Maurica Gasparda, 1908 (domena publiczna) 

Jeszcze taka ciekawostka,  imieniem tej starożytnej uczonej aleksandryjskiej nazwano również planetoidę (238) Hypatia z pasa głównego asteroid okrążająca Słońce, planetę krążąca wokół gwiazdy jota Draconis oraz grupę rowów na powierzchni Księżyca.

Źródła: 

  1. D. Kramers a, Georgy A. Belyanin a, Wojciech J. Przybyłowicz b, Hartmut Winkler c, Marco A.G. Andreoli d e , The chemistry of the extraterrestrial carbonaceous stone “Hypatia”: A perspective on dust heterogeneity in interstellar space, Icarus, Volume 382, August 2022, 115043,  https://doi.org/10.1016/j.icarus.2022.115043, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0019103522001555?via%3Dihub
  2. Tim Collins, Amazing diamond-studded 'alien’ rock contains minerals found nowhere in our star system, https://www.nzherald.co.nz/world/incredible-diamond-studded-alien-rock-has-minerals-not-found-anywhere-in-our-star-system/ML2MPKB5XXG2FNLS3R7CG6NMUM/?c_id=2&objectid=11974415
  3. Stefanie Waldek, This tiny space rock might be the 1st physical evidence of a rare supernova, https://www.space.com/hypatia-stone-from-space-evidence-supernova
  4. Wikipedia.

Polecam Filmy:

1. Resztki supernowej znalezione w Egipcie – AstroSzort, https://www.youtube.com/watch?v=9gRxZO4VvGA

2. Extraterrestrial stone „Hypatia” brings first supernova clues to Earth,  https://www.youtube.com/watch?v=YyoQyTmfO6U&t=663s